Column Peter Plasman: De staat spoelt volstrekt onnodig miljoenen euro's crimineel geld door de wc

Nederland verbrast miljoenen euro's door uitermate onverstandig om te gaan met cryptocurrency die wordt buitgemaakt op drugscriminelen. In plaats van dat de staat daar op een intelligente manier veel geld ‒ miljoenen ‒ mee verdient, worden ze voor een spotprijsje van slechts duizenden euro's van de hand gedaan. Een uitermate kortzichtig beleid, vindt advocaat en Code Oranje-Kamerkandidaat Peter Plasman: "Vrouwe Justitia is blind, maar de schatkistbewaarder toch niet?"

Het is inmiddels algemeen bekend dat Nederland zeer hoog op de ranglijst van de internationale drugshandel staat. Nederland is een handelsland, en drugs is handel, dus tel uit je winst. Ons land is ook een knooppunt in de internationale distributie van goederen, dus de containers vol cocaïne vliegen ons om de oren. Daarnaast zijn we ook nog eens groot-producent van drugs als xtc, amfetamine en wiet.

De Mexicanen hebben de voordelen van ons land inmiddels ook ontdekt en vinden het een goed idee om de productie van het vernietigende crystal meth deels naar Nederland over te hevelen. Voor veel drugs die uit het buitenland komen is Nederland een doorvoerland naar de rest van Europa en de wereld, maar de homemade drugs worden uiteraard ook met graagte geëxporteerd. Deels gebeurt dat door kleine middenstanders die hun methode bij de Wehkamp hebben afgekeken. Op zolderkamers en in schuurtjes zijn postorderbedrijfjes gevestigd die de hele wereld bedienen. Geadverteerd wordt er op de zogenaamde dark web-markten; websites die bezocht kunnen worden met speciale software die voorkomt dat advertenties kunnen worden teruggeleid naar IP-adressen. De verkoper blijft anoniem.

De drugs gaan in reguliere postpakketjes en vinden onopvallend hun weg. Die reguliere verzending gaat zelfs zover dat op het pakketje een afzender wordt vermeld. Zo wist een nietsvermoedende Nederlander niet wat hem overkwam toen er uit Bulgarije een uitleveringsverzoek kwam wegens overtreding van de Bulgaarse opiumwetgeving. Zijn adres was door de drugshandelaar - willekeurig - vermeld als afzender.

Uiteraard moeten die verdovende middelen wel betaald worden, het kopen op afbetaling hebben de dealers niet van Wehkamp overgenomen. Wel wordt er een andere service verleend: raakt een pakketje zoek ‒ onderschept in Nederland ‒ dan kan men veelal voor de halve prijs een nieuw pakketje bestellen. Voor het doen van de betalingen is een goed functionerend systeem opgezet. De kopers betalen met cryptocurrency, vaak bitcoin, en de verkoper zet de door hem ontvangen bitcoins bij witwassende bitcoinhandelaren anoniem om in cash geld. De relatief hoge provisies (het verdienmodel van de bitcoinhandelaar) worden als bedrijfskosten weggeboekt, maar er blijft meer dan genoeg winst over.

Uiteraard speelt onze overheid in dit spel zijn eigen rol. De handelaren en witwassers verdienen immers heel veel geld met het plegen van misdrijven en dat mag niet. De opsporing en vervolging van deze lieden legt een zeer groot beslag op de capaciteit van het justitieel apparaat. Dat kost nogal wat belastinggeld, maar het levert ook pecunia op. Wanneer bovenstaande figuren tegen de lamp lopen wordt er met grote regelmaat cash geld en cryptocurrency in beslag genomen. De Staat strijkt daardoor flink wat vermogen op, rechtstreeks afkomstig uit de internationale drugshandel. Bij die opbrengst zit sinds 2013 een grote hoeveelheid bitcoins. Het zijn er vermoedelijk duizenden, maar niemand in de buitenwereld die het precies weet.

Die bitcoins zijn natuurlijk gevonden geld en daar zou een moderne, op de toekomst gerichte overheid iets mee kunnen doen. Institutionele beleggers en banken doen dat in ieder geval wel: zij zien de bitcoin al langer als een verantwoorde beleggingsmogelijkheid. Op het moment van schrijven gaat de koers van de bitcoin als een raket. Geld van Justitie is van ons allemaal dus bingo voor ons allemaal! De bitcoin die ten tijde van het beslag €200 waard was gaat nu al snel richting de €25.000. In 2017 werd al een piek van ongeveer €17.000 bereikt en deskundigen verwachten een nog veel hogere koers. Die (tien)duizenden in beslag genomen bitcoins zijn mogelijk honderden miljoenen waard geworden.

Helaas heeft de Staat (nog) niet zoveel op met cryptocurrency en dus ook niet met de bitcoin. Men is nog net zover gekomen dat de Staat beschikt over een bitcoinwallet (portemonnee). Daar komen de in beslag genomen munten in terecht. Helaas heeft een wijs persoon bedacht dat de Staat de bitcoins niet vast mag houden en direct in euro’s omgezet moeten worden. Niemand die bedacht heeft dat het wel eens slim kon zijn om in ieder geval voor een deel van deze moderne techniek te profiteren. Nee, ‘de bitcoin zou wel eens in waarde kunnen dalen’, stel je voor. En dus gingen de muntjes die nu bijna €25.000 waard zijn voor een paar honderd euro de deur uit. Alleen al in mijn eigen praktijk heb ik de Staat op deze manier minstens 15 miljoen euro zien mislopen.

De Staat behandelt de bitcoins ten onrechte zoals het auto’s behandelt. Auto’s zijn roerende zaken die vanaf het moment van inbeslagneming alleen maar in waarde dalen, zeker wanneer zo’n beslag een paar jaar duurt. Iedereen, ook de eigenaar, heeft er belang bij dat deze zaken niet zo lang staan weg te rotten. Bij auto’s en bederfelijke waar is het logisch dat de Staat de bevoegdheid tot verkoop heeft. Vasthouden kán niets opleveren. Daar is geen enkele discussie voor nodig.

Maar het getuigt van grote kortzichtigheid om als Justitie geheel blind te zijn voor de gigantische mogelijkheden die cryptocurrency biedt. Vrouwe Justitia is blind, maar de schatkistbewaarder toch niet? Die blindheid heeft er nu in ieder geval toe geleid dat jarenlang (honderden) miljoenen euro’s achteloos het raam uit zijn gekieperd en dat raam staat nog elke dag wagenwijd open. Dat is doodzonde en zou in de toekomst anders moeten.

Of laten we de dief ook onze portemonnee jatten?

Peter Plasman is kandidaat-Kamerlid voor Code Oranje