Brussel start inbreukprocedure om 'onafhankelijkheid' Poolse rechtspraak te garanderen
De Europese Commissie blijft volhouden dat de voorgenomen wijzigingen in het rechtssysteem van Polen indruisen tegen Europese wet- en regelgeving en bovenal het principe van onafhankelijke rechtspraak ondermijnt. Na het inzetten van een Artikel-7 procedure vindt de EU het nu tijd is om het zware geschut in te zetten. Frans Timmermans gaat een inbreukprocedure vormgeven die ertoe kan leiden dat Warsaw EU-subsidies misloopt.
De Poolse wetswijzigingen zouden de onafhankelijkheid van de rechtspraak onder druk zetten en ertoe leiden dat rechters van het Poolse Hooggerechtshof vroeger met pensioen moeten. Hierdoor zouden 27 van de 72 rechters moeten rekenen op een vervroegd pensioen. Een vrijstelling van pensioen kan worden aangevraagd door een verzoek in te dienen bij de President van de Poolse Republiek, maar de criteria op basis waarvan een besluit wordt genomen zijn niet beschikbaar. De Commissie ziet de afwezigheid van deze criteria en het neerleggen van de besluitvorming bij de President als gerechtelijke willekeur en een schending van het principe van onafhankelijke rechtspraak.
De Polen zelf lijken niet onder de indruk van de analyses en uitspraken vanuit Brussel. Al op 20 december 2017 werd vanuit de EU een Artikel 7(1) procedure aangezwengeld, maar met weinig succes. Een Artikel 7-procedure kan een EU-lidstaat onder druk zetten, maar is uiteindelijk onvoldoende om echt middelen in te zetten die pijn zouden doen. Dit omdat het ontnemen van EU-rechten enkel op basis van een unanieme stemming van de Europese Raad kan worden gelegitimeerd en het waarschijnlijk is dat Hongarije roet in het eten zal gooien.
Warsaw beredeneerd dat de onafhankelijkheid van de Poolse rechtspraak wordt gegarandeerd door het adviesrecht van de National Council for the Judiciary, maar hier is de EU het dus niet mee eens. In het kader van de Artikel-7 procedure heeft de Commissie de Polen meermaals gevraagd om een reactie, maar deze bleef achterwege. Om die reden is Frans Timmermans op 27 juni 2018 door het College van EU-Commissarissen aangewezen voor het vormgeven van een inbreukprocedure met het doel de onafhankelijkheid van de Poolse rechtspraak te garanderen. In 95% van de gevallen leidt zo'n procedure ertoe dat een EU-lidstaat de adviezen van de Commissie overneemt en implementeert. Mochten de Polen voet bij stuk houden dan wordt de zaak uiteindelijk door het Europese Hof beoordeeld. In het uiterste geval kan Brussel de Polen financieel straffen.
