In deze column van de Volkskrant wordt het afscheid van Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol en haar nieuwe rol als vervanger voor staatssecretaris Mark Harbers besproken. Topambtenaar Van Zwol stipt daarbij de discussie over asielzoekers en migranten aan en zegt dat ze écht wel terug konden. Het probleem is laksheid van de overheid en onwil vanuit de asielzoeker.
De twee grootste dilemma's waar Mark Harbers om bekend staat, zijn de fouten omtrent misdaadcijfers van asielzoekers en het pardon voor Howick en Lili. Harbers riep een commissie in het leven om te adviseren wat er moest gebeuren met uitgeprocedeerde asielzoekers. De aanbevelingen waren een klap in het gezicht voor Harbers.
Natuurlijk was advies nummer één: 'de procedure moet sneller.' Dat is al dik 25 jaar het advies. De andere aanbeveling is 'de poot stijf houden' en daar wordt het interessanter. In tegenstelling tot wat Nederland wordt voorgehouden, namelijk dat landen als Marokko hun mensen niet terug willen nemen, lijkt het meer zo te zijn dat het probleem bij de asielzoekers zelf ligt. Zij werken niet mee, consulaten en ambassades juist wél.
Mede door gebrek aan geld doet de IND voornamelijk makkelijke casussen, zodat er 'productie wordt gedraaid'. Daardoor blijven de Howick en Lili's eerder op de plank liggen. Maar van die makkelijke gevallen, waar budget voor zo'n 20.000 asielzoekers voor is, is zelfstandig aantoonbaar vertrek gedaald tot onder de 25 procent. Van ruim 50 procent is niet bekend of ze vertrokken zijn. Van Zwol wijt dit vrijwel volledig aan het feit dat asielzoekers het vertikken om mee te werken en de IND dus te soft is. Ook pardonregelingen werken dit verder in de hand. In een interview met NRC zegt Van Zwol:
‘Ik ben kritischer geworden over terugkeer. Vooraf dacht ik dat het lastig is voor asielzoekers om terug te keren. Wie terug wil, kan ook echt terug. De Nederlandse overheid doet er echt alles aan. Je kunt het die mensen wel kwalijk nemen. Daarin ben ik strenger geworden.’
En daarmee ligt het advies voor Ankie Broekers-Knol kraakhelder op haar bureau: aanpakken die handel!