Vandaag herdenken we Anne Frank, het joodse meisje dat door middel van haar dagboek een enorme indruk achterliet op de wereld, ook lang nadat ze al overleden was in een Duits concentratiekamp.
74 jaar geleden, op 12 juni 1942, werd Anne Frank 13 jaar. Ze was dus geboren in het jaar 1929. Dat klinkt voor veel jonge lezers ongetwijfeld als bijzonder oud, maar voor mij valt dat nogal mee. Mijn eigen opa werd in 1926 geboren, drie jaar vóór Anne Frank. En hij is nog altijd in leven. De kans bestaat dus zeer zeker dat Anne Frank nu nog steeds geleefd had als zij en haar familie niet verraden waren en uitgeleverd waren aan de Duitsers.
Wij weten natuurlijk dat ze helaas niet de mogelijkheid kreeg om oud te worden. In 1944 werden zij en haar familie verraden -- door wie is nog steeds niet helemaal duidelijk -- waarna ze naar verschillende kampen vervoerd werden. De kleine Anne overleed op 15-jarige leeftijd in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Alleen haar vader Otto overleefde de oorlog.
Wat haar verjaardag in 1942 zo bijzonder maakte is dat ze een dagboek kreeg. Dat was haar grote verjaardagscadeau. Veel moderne kinderen zullen daar ongetwijfeld om lachen, maar toen was dat iets heel bijzonders. Zeker voor Anne, schrijven was namelijk haar grootste hobby. Sterker nog, ze droomde ervan om ooit een populair auteur te worden. Dat werd ze uiteindelijk wel, maar helaas kon ze dat zelf niet meemaken.
https://twitter.com/I_W_M/status/741918217761882112
Toen Anne haar dagboek kreeg begon ze er meteen in te schrijven. Ze richtte haar 'brieven' aan een denkbeeldige vriendin, Kitty genaamd. Zoals ze bij het begin schreef:
"Ik zal hoop ik aan jou alles kunnen toevertrouwen, zoals ik het nog aan niemand gekund heb, en ik hoop dat je een grote steun voor me zult zijn."
En dat was het dagboek zonder meer. Voor Anne was 'Kitty' een échte vriendin, iemand die er altijd voor haar was. Ze schreef over haar angsten, haar zorgen, haar ruzies met haar gezinsleven, maar ook over haar dromen voor de toekomst. Want ondanks alles gaf Anne de hoop nooit op.
Net als talloze anderen heb ik de kracht van het dagboek van Anne Frank van dichtbij meegemaakt. Ik las het zelf op jonge leeftijd, waarna ik me altijd met Anne verbonden heb gevoeld; zij is degene die de oorlog -- die lang voor ik geboren werd plaatsvond -- 'echt' voor me maakte, en dan met name het lijden erin voor talloze joden, zigeuners en andere doelwitten van de nazi's. Ook anderen in mijn directe omgeving zijn ongelooflijk geraakt en beïnvloed door haar dagboek.
Mijn vrouw, die uit Turkije komt, had tot haar 19e (toen wij elkaar ontmoetten) nooit van Anne gehoord. Ik kocht een Engelstalige editie van het dagboek voor d'r: ze las het nagenoeg in één ruk uit. Toen ze het boek dichtsloeg zat ze met het hoofd in de handen terwijl de tranen over haar wangen rolden. Daarna wilde ze het Anne Frank Huis bezoeken (wat we natuurlijk gedaan hebben) en de film kijken die over haar leven gaat. Voor mijn vrouw -- en vele, vele anderen -- is Anne hét gezicht van de Tweede Wereldoorlog.
Om Anne Frank te eren stel ik voor dat iedereen die Het Achterhuis niet heeft het boek vandaag alsnog aanschaft. De paperbackversie kun je hier bestellen, de eboekversie hier. Bestel ook meteen Herinneringen aan Anne Frank van Miep Gies. Oh, en reserveer ook even kaarten voor het toneelstuk Anne, geschreven door Leon de Winter en zijn vrouw Jessica Durlacher.