Als de overheid je niet vermoordt, dan schenkt zij je nog geen leven

Femke Halsema probeerde al om de term ‘fact-free politics’ in Nederland te populariseren, haar opvolgster Jolande Sap heeft dat stokje braaf overgenomen. Ook het GroenLinks-fanblog en nog wat linksdraaiend columnistenvolk dragen hun steentje bij. Zelfs een enkele, (heel erg) linkse econoom doet een duit in het zakje. Een goede zaak, zonder meer; het politiek debat moet gevoerd worden op basis van feiten, niet op basis van retoriek. Met wat retorische trucjes kan immers eenvoudig een valse suggestie gewekt worden, waardoor kiezers misleid worden.

Er is bijvoorbeeld een partij die de naam van de hypotheekrenteaftrek wil veranderen in ‘hypotheekrentesubsidie’. Diezelfde partij claimt dat de olie-industrie ‘miljardensteun’ ontvangt van de Nederlandse overheid, met name omdat er geen belasting wordt geheven op kerosine of stookolie. Dit soort retorische trucjes moeten inderdaad – GroenLinks heeft gelijk – bestreden worden, al was het maar omdat ze zo verdomde effectief zijn; zelfs Pinokkio van De Pers heeft moeite om door het fabeltje dat belastingkortingen subsidies zijn heen te prikken.

Gelukkig zijn er nog economen die dat wel kunnen; en het ook nog eens indrukwekkend goed kunnen verwoorden. Alex Tabarrok bijvoorbeeld. Naar aanleiding van een onderzoek waaruit blijkt dat Amerikanen die gebruikmaken van bijvoorbeeld de fiscale mogelijkheid om belastingvrij te sparen voor het onderwijs van hun kinderen niet vinden dat ze van een ‘sociaal overheidsprogramma’ profiteren, schreef hij deze blog voor het onvolprezen weblog Marginal Revolution.

Het kernargument van Tabarrok is – lees vooral de hele blog, het zijn maar een paar alinea’s – dat partijen zoals GroenLinks veronderstellen dat ‘slavernij’ de natuurtoestand is; elke afwijking hiervan is een vorm van overheidssteun. Met andere woorden, elke euro die je verdient komt primair de staat toe en je moet haar op je blote knieën danken als zij zo vrijgevig is om haar welvaart met je te delen. Tabarrok trekt een treffende vergelijking: als de overheid je vandaag niet opsluit, dan zou je haar - volgens de GroenLinks-logica - dankbaar moeten zijn voor de vrijheid die zij je geschonken heeft.

Volgens dezelfde logica schenkt de overheid je geld als ze minder van je geld afpakt; of schenkt ze je het leven als ze je niet vermoordt. Dat is inderdaad Orwelliaanse retoriek; inderdaad, ook een vorm van ‘fact-free politics’.