Het is helemaal misgegaan in Afghanistan. De Taliban zijn er in korte tijd in geslaagd om het hele land te veroveren. Zelfs Kabul moest er na een paar dagen nadat de Amerikanen zich terug begonnen te trekken, aan geloven. Hoe kon dit zover komen? DDS praat met Associate Professor Haktan Birsel van de Onbeskasim Kibris Universiteit. Beste professor Birsel, we stonden allemaal met een open mond van verbazing toe te kijken toen de Taliban Afghanistan zo ontzettend snel veroverden. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
"Door de VS geleide ISAF-troepen hebben geprobeerd politie- en militaire eenheden op te zetten in Afghanistan. Maar dat is ze gewoonweg niet gelukt. Omdat deze troepen de Taliban vreesden, bleven ze passief toen die aan hun veroveringstocht begonnen. Het merendeel van het lokale Afghaanse veiligheidspersoneel dat de instructies van de door het Westen gesteunde regering opvolgde en de Amerikaanse troepen wél hielp, verlieten het land, vluchtten, of verstopten zich ergens."
[caption id="attachment_286199" align="alignleft" width="242"] Universitair hoofddocent Haktan Birsel.[/caption]
"Maar de Taliban waren al sinds 2007 bezig met het treffen van voorbereidingen voor deze veroveringstocht. Ze hadden al langer in het geheim feitelijk de controle over het hele land. Toen de VS hun aftocht bekendmaakte drukte de Taliban op de knop en veroverden ze Afghanistan."
Wat gaat er nu gebeuren? Want dat we in een precaire situatie zitten in Afghanistan zelf is duidelijk. Maar is er mogelijk meer aan de hand?
"De echte vraag is niet wat er nu gaat gebeuren maar hoe de Taliban te stoppen is. Want in de eerste plaats worden de buurlanden Pakistan, India, Turkmenistan, Tadzjikistan en Oezbekistan bedreigd. Omdat de Taliban van plan zijn hun buren te grijpen nadat ze hun angstimperium in Afghanistan hebben gevestigd. Het meest overtuigende bewijs hiervan is dat de Taliban zich in de Pakistaanse regio Vazaristan vestigden en toch kon Pakistan daar niets tegen doen."
"Een wereldwijde terroristische opstand is duidelijk begonnen. De Taliban zullen wat ze in het verleden hebben gedaan nog een stap verder brengen. Ze zullen in elke regio van de wereld een bedreiging vormen, hetzij direct, hetzij indirect."
De Taliban is een internationale hyperterroristische staat geworden. En met hen Afghanistan."
Er zijn mensen die denken dat de Taliban veranderd zijn. Wat denkt u daarvan? Zijn ze echt veranderd of is het allemaal theater voor de bühne en wensdenken van Westerlingen?
"De Taliban kán niet veranderen. Want met de psychologie van angst zal het de rest van het land behouden en iedereen onder druk zetten, vooral vrouwen. Dat heeft de woordvoerder van de extremistische organisatie, Mullah Abdul Ghani, al duidelijk gemaakt. "Er zal een multi-participerende regering worden gevormd. Vrouwen zullen deelnemen aan het sociale en zakelijke leven, maar binnen de voorwaarden die door onze overtuigingen worden bepaald."
"Er zal dus niets veranderen. Het commerciële leven in Afghanistan is volledig ingestort. Om hun controle te behouden, kunnen de Taliban geen initiatieven toestaan om de commerciële activiteit in het eigen grondgebied van andere landen nieuw leven in te blazen, en onder deze omstandigheden kan geen enkel internationaal bedrijf in deze geografische regio investeren."
"Daarentegen heeft de Taliban een geweldige omgeving gevonden om drugs te produceren en te distribueren en zullen dit blijven uitbreiden. Ze hebben in het verleden ervaren dat ze op deze manier grote winsten kunnen maken. Ze hebben hun kans nu gegrepen om het land over te nemen, met als economische basis een drugseconomie."
"Daarom is het voor de Taliban onmogelijk om te transformeren in een gematigde islamitische structuur. Zo'n transformatie zal betekenen dat ze de macht kwijtraken die ze net juist gewonnen hebben."
"Bovendien is de religieuze leider Haybatullah Akundzade, die de Taliban leidt, een zeer radicale persoonlijkheid en zal dergelijke ontwikkelingen nooit toestaan."
Welke rol zal Afghanistan nu spelen in de regio?
Dit is de hoofdvraag. De overname van Afghanistan door de Taliban lijkt getolereerd te worden door Saoedi-Arabië, Amerika en Israël. Dit mogelijk omdat Afghanistan op deze manier voor problemen kan zorgen voor Iran. Het Sjiitische Crescent-project, dat startte met het Iraanse regime van Ayatollah Khomeini (1979),
veranderde het Midden-Oosten in een vuurplaats. Het is dan ook bekend dat Iran zich momenteel grote zorgen maakt over wat er in Afghanistan gebeurt."
"Er is echter nog een ander punt dat hier over het hoofd wordt gezien. Religieuze etniciteit is van invloed in Afghanistan. De Taliban bestaat uit Pashtun soennieten. Maar er zijn veel sjiitische sektarische groepen in het land, zoals Baloch, Hazara (de grootste groep is Shia), en hoewel de Taliban Afghanistan vandaag heeft overgenomen, zijn de stenen nog niet neergedaald. Iran zal deze sektarische en etnische verschillen willen uitbuiten omdat de ontwikkelingen van vandaag het voortbestaan van Iran bedreigen."
"Ik houd daarom rekening met een burgeroorlog in Afghanistan tegen de Taliban met steun van Iran. Op korte termijn dreigt een burgeroorlog die zich naar alle delen van Afghanistan zal uitbreiden en lang zal duren, en slechts één vonk zal voldoende zijn. Hoogstwaarschijnlijk zal deze burgeroorlog eindigen in het voordeel van Iran, en zal Iran zijn sjiitische invloedssfeer uitbreiden naar de grenzen van China."
Oke, dank voor uw antwoorden! Hoe dan ook is het dus zorgwekkend wat er in Afghanistan gebeurt - en is het lang niet duidelijk of de stabiliteit daar spoedig kan terugkeren.