Onthullende video: EU financiert strijdende partijen in Bulgarije

Honderden miljoenen euro’s zijn al besteed en nog eens honderden aan EU-steun staan klaar om de snelweg tussen Sofia en de Middellandse zee te realiseren. Al in de jaren '90 werd het plan opgevat om een snelwegroute tussen Hamburg en Thessaloniki aan te leggen voor personen- en vrachtvervoer. Dit project nadert nu zijn einde maar het venijn zit ‘m in de staart, van Sofia naar de Griekse grens, dwars door een kwetsbaar natuurgebied. Europarlementariër Olaf Stuger ging samen met documentairemaker Marijn Poels op onderzoek uit in Bulgarije en hebben van hun bevindingen een reportage gemaakt.

Olaf Stuger: ‘Het is opvallend te zien dat de EU hier beide, tegen elkaar strijdende, partijen financiert. De Bulgaarse overheid krijgt geld om de snelweg aan te leggen en de milieugroeperingen krijgen steun voor de bescherming van de bedreigde natuur waar de snelweg doorheen is gepland. Belastinggeld wordt dus door de EU dubbel uitgegeven met als gevolg nul resultaat.’

De zogeheten Struma Motorway door Zuid-Bulgarije is al jaren het strijdtoneel van bewoners en milieugroeperingen aan de ene kant, en de overheid en bouwbedrijven aan de andere. Dit laatste deel gaat namelijk dwars door een uniek natuurgebied; de Kresna Gorge. Dit gebied valt onder de Natura 2000-wet, een door de EU gefinancierde natuurbehoudwet, maar is zelfs binnen dat grote programma een uitzondering. In dit deel van Bulgarije komen namelijk twee klimaatzones (continentale Balkan en Mediterraans) bij elkaar, waardoor de biodiversiteit enorm is, en uniek voor geheel Europa. Zeer zeldzame gieren, meer dan 150 soorten vlinders, wolven en veel reptielen.

De overheid en bouwbedrijven willen de snelweg dwars door dit kwetsbare gebied aanleggen. De Bulgaarse bouwbedrijven staan al klaar om de bulldozers naar binnen te sturen. Lokale bewoners en milieuorganisaties zetten in op een tunnel zodat de natuur gespaard blijft. De Bulgaarse overheid zegt dat deze optie te duur is en blijft bij haar eigen plannen. Daarop heeft de EU enkele jaren geleden al aangegeven dat ze deze deadlock wil oplossen door extra geld beschikbaar te stellen voor de tunneloptie. De overheid laat zich niet van haar oorspronkelijke idee afbrengen.

Poels: ’Je ziet in het natuurgebied nu al illegale op- en afritten voor bouwmachines, aangelegd door bouwbedrijven die vaak nauw verbonden zijn met de maffia.’

Volgens de lokale bevolking wil de regering niets weten van een tunnel omdat Bulgaarse bedrijven niet in staat zijn een dergelijk complex project uit te voeren. Dan zouden er Oostenrijkse of Duitse bedrijven moeten worden ingehuurd en daar kan de overheid niet haar corrupte spelletje mee spelen zoals ze gewend is met de Bulgaarse bouwbedrijven. Deze bouwbedrijven zijn vaak ook nog eigendom van familie van kabinetsleden.

Stuger: ’We spraken een imker met een stokoude boomgaard langs het traject waar de nieuwe snelweg moet komen. De overheid heeft hem 50 euro geboden om de grond te kopen, een bedrag wat een gemiddeld Nederlands gezin op vrijdagavond bij de afhaalchinees uitgeeft’.