Filmpje! Update van Mark Rutte: "Europese raad is het politiek sturende orgaan van de Europese Unie"
Voor Mark Rutte zijn de komende Europese Parlementsverkiezingen een PR-stuntje. Als premier weet hij namelijk dat de democratische macht van het parlement slechts beperkt is. Het belangrijkste orgaan van de EU is namelijk de Europese Raad van regeringsleiders. Zo stelt Rutte tijdens de wekelijkse update.
En de kiezer heeft het door. Getuige de opkomst van de Europese Parlementsverkiezingen. Die was niet al te hoog:
1979: 58,1%
1984: 50,9%
1989: 47,5%
1994: 35,7%
1999: 30,0%
2004: 39,3%
2009: 36,8%
2014: 37,3%
Hoe zeer eurocraten ook hun best doen om kiezers te bewegen 'de Unie' te legitimeren middels een stem, het wil nog niet écht lukken. Al sinds 1994 is de opkomst lager dan de helft van het aantal kiezers. Wellicht dat de deelname van Forum voor Democratie in Nederland kan zorgen voor een hogere opkomst, maar met de woorden van Rutte in het achterhoofd is het een schrille troost.
De discussie over de invloed van het Europees parlement komt ook niet echt los. Het enige orgaan van de Europese Unie waar de Europese kiezers direct invloed op hebben overigens. De Europese Raad bestaat immers uit regeringsleiders en niemand heeft gestemd op Mark Rutte als premier. U stemt op nationaal niveau dan wel voor parlementsleden, maar niemand kiest niet de regeringsleiders.
Die komen na een 'formatie' uit de bus rollen waarbij van te voren niet vast staat wie de regeringsleider wordt. Het democratisch stemrecht van kiezers is dus beperkt tot de volksvertegenwoordigers. Die hebben wel invloed op de regering, maar de echte macht ligt natuurlijk bij degenen die de begroting opstellen. Niet bij degenen die de begroting moeten goedkeuren.
In de media is er slechts weinig aandacht voor de 'staatskundige inrichting' van de EU. En dat is jammer gezien de beperkte invloed van het Parlement en de dramatische opkomst. Wel is momenteel een discussie gaande over het aanstaande debat tussen Rutte en Baudet. Maar zo'n debat is vooral een PR-evenement gezien het feit dat het parlement haar invloed moet delen met een ongekozen Europese Commissie en de Europese Raad.
De laatste is volgens Rutte "het politiek sturende orgaan van de Europese Unie".
De politieke koers van de EU wordt dus bepaald door bewindspersonen waar niemand ooit voor heeft gestemd. Wellicht is deze opmerkelijke vorm van democratische vertegenwoordiging binnen de EU eigenlijk hét onderwerp waarover Rutte en Baudet zouden moeten debatteren. Waarbij de vraag centraal staat wat het betekent dat de EU-verkiezingen zo'n lage opkomst hebben? En in welke mate de EU eigenlijk democratisch is, gezien de wijze waarop de uitoefening van macht tot stand komt.
