Een paar dagen geleden zagen we in de peilingen dat drie partijen gelijk opgingen. GroenLinks-PvdA, VVD en PVV. Maar op verkiezingsavond gisteren was alles opeens anders. Geert Wilders en co. gingen ruimschoots met de overwinning vandoor. Volgens Wierd Duk komt dit deels doordat VVD-leider Dilan Yesilgöz Wilders op het laatste moment toch maar weer uitsloot. Deze beslissing leverde de PVV extra zetels op. Voor de campagne begon leek het er helemaal niet op dat de PVV echt groot zou worden. De ogen waren eerder gericht op BBB en NSC van Pieter Omtzigt. Maar toen gebeurde 7 oktober. Niet in Nederland natuurlijk, maar in Israël. Het gevolg daarvan was dat heel veel rechtse kiezers, die automatisch met Israël sympathiseren, woedend werden.
Maar hun woede werd nog groter toen ze allerlei allochtonen en andersoortige moslims met Palestijnse vlaggen zagen zwaaien op stations, bij vliegvelden, en ze ook nog eens leuzen hoorden roepen als "from the river to the sea, Palestine will be free." Nederlanders zijn héél gevoelig over zaken die mogelijk gelinkt kunnen worden aan antisemitisme - dat geldt zéker voor rechtse Nederlanders. En dus keken heel veel mensen opeens naar de PVV.
Dat effect werd nog sterker toen met name Yesilgöz aangaf open te staan voor de PVV. Dat was een strategische beslissing van de VVD. Ze hoopten dat ze daarmee de groei van de PVV konden beperken én zichzelf weer eens konden neerzetten als een echte rechtse partij.
Alleen was er een klein probleempje... het zorgde niet voor groei van de VVD, maar van de PVV. Veel rechtse kiezers vertrouwen de VVD namelijk niet meer. Maar toen mensen in de smiezen kregen dat de PVV misschien kon gaan meeregeren dachten ze: "Dan stem ik daarop. De PVV kan de VVD naar rechts dwingen, zeker in een coalitie."
Toen ze dat door hadden bij de VVD besloten ze snel van koers te wijzigen. Yesilgöz ging daags voor de verkiezingen opeens langs bij tv en radio-shows om te zeggen dat ze toch niet met Wilders wilde samenwerken, zéker niet als hij de grootste en dus premier zou worden. Onacceptabel. Ze ging het niet doen.
De inzet van de VVD was: 'Mensen begrijpen dan dat het nutteloos is om op de PVV te stemmen. Dat doen ze dan toch maar niet meer. Wij zij dan de meest rechtse partij met uitzicht op regeringsdeelname en dus worden we weer de grootste.'
Nou,
volgens Wierd Duk - van De
Telegraaf - liep dat helemaal anders. PVV-kiezers met wie hij sprak hebben hem namelijk uitgelegd dat dit uitsluiten van de PVV door Yesilgöz (en ook door Pieter Omtzigt, trouwens) voor hen reden was om
juist op Wilders te stemmen. "Zij wilden die partijen dwingen om met een grote PVV samen te gaan werken."
Interessant genoeg voegt hij daar aan toe: "Verwijt dat Dilan de deur op een kier zette en zo PVV salonfahig maakte gaat voor hen niet op." Dat is onjuist. Ik denk dat het wel vast staat dat de PVV deels begon te groeien doordat Yesilgöz aangaf mogelijk met Wilders te willen samenwerken. Maar toen dat eenmaal op gang kwam, tja, toen zorgde ze juist voor nog meer PVV-groei door die keutel in te trekken. Mensen dachten toen: 'Dat meent ze niet zo zeer, als we Wilders nou heel groot maken dan gaat ze wel overstag.' Als ze vanaf dag één had gezegd: 'Dat doen we niet,' dan had de PVV hoogstwaarschijnlijk veel minder momentum gehad vóór, zeg, afgelopen zaterdag en zondag. En dan was het misschien niet zo ver gekomen dat de PVV de rest werkelijk vernietigde.
Natuurlijk is as verbrande turf. Je hebt er niets aan. Maar het is wel
hilarisch om te zien hoe de campagnemachine van de VVD deze verkiezingen totaal voor zichzelf verkloot heeft. Tot voor kort was die machine werkelijk onverslaanbaar. Met het vertrek van
Mark Rutte is alles, gelukkig, anders. Opeens maken ze fout, op fout, op fout. Geweldig.