Arash Mashadi – Hebben jullie vertrouwen in de politiek?
Afgelopen week stelde ik één simpele vraag op LinkedIn: “Hebben jullie (nog) vertrouwen in de politiek?” Het zal je wellicht niet verbazen dat het antwoord van de meeste mensen die reageerden, grotendeels "nee" was. Erg logisch als je het mij vraagt, want de afgelopen jaren hebben we de ene blunder na de andere gezien. De ene ondemocratische gebeurtenis na de ander.
Is er vertrouwen, ja of nee? Geen beschuldigingen, geen beledigingen. Slechts een simpele vraag die iedereen de ruimte biedt om zijn of haar mening te delen zonder vooroordeel van mijn kant. Van alle mensen die reageerden, waren er slechts twee individuen die zich begonnen op te winden. Het zal jullie wellicht niet verbazen dat één daarvan een ambtenaar was. De ander vroeg mij of ik op basis van een begroting kon aangeven op welke post(en) er bezuinigd moest worden, en of ik eventjes wilde aangeven wat de gevolgen zouden zijn. Nu kan ik dat best doen, maar om even op LinkedIn een uiteenzetting te geven, waarvan het al knap lastig is om dat in een bericht te plaatsen, en waarbij er totaal geen ruimte is voor extra uitleg, lijkt me niet ideaal. Bovendien eindigt dit soort gesprekken vaak in eindeloze discussies waarbij je simpelweg te maken hebt met ideologische standpunten of belangen. Laten we eerlijk zijn, hoe leg je aan een ambtenaar uit dat je van mening bent dat de organisatie waar hij of zij voor werkt niet deugt?
Lees ook
De mes snijdt aan twee kanten
Ik neem de uitdaging graag aan en zal uitleggen hoe er bezuinigd kan worden. Toch ga ik dit doen zonder naar een begroting te kijken. In principe pak ik het aan zoals de overheid met haar burgers omgaat. Alleen draai ik de rollen even om: de overheidsuitgaven moeten simpelweg met minimaal 25% omlaag. Hoe dat gebeurt, maakt mij niet uit. Iedere keer wanneer de overheid geld tekortkomt, interesseert het hen toch ook niet hoe jij als burger het geld gaat ophoesten? Of kunnen wij ook tegen de overheid zeggen: “Sorry, kunt u mij laten zien waarop ik kan bezuinigen, zodat ik jullie kan betalen?” Wanneer je belastingen moet afdragen, is er geen enkele vorm van begrip, en is het jouw zaak om je rekening te betalen. En eerlijk gezegd, dat is een houding die mij altijd heeft bevallen. Het interesseert mij niet hoe je het regelt, dat is jouw probleem. Regel het maar! Dat is eigenlijk de houding van politici, ambtenaren en de belastingdienst tegenwoordig. Prima! Maar ik denk dat we niet moeten vergeten dat de mes aan twee kanten snijdt. Als er zo met ons omgegaan kan worden, dan kunnen wij ook van de staat eisen dat er 25% bezuinigd gaat worden. Op welke kostenpost? Wat dacht je van iedere kostenpost? Hoe? Dat is niet mijn probleem, maar één van het ministerie van Financiën. Moet ik nou echt alles voorkouwen?
Bezuinigen
Een serieuze bezuiniging kunnen we enkel en alleen bereiken als de overheid zich gedraagt zoals een bedrijf of huishouden. Wanneer jij thuis geld tekortkomt, krijg je ook niet iedere keer een kapitaalinjectie van 18 miljoen mensen. Nee, wanneer je geld tekortkomt, moet je roeien met de middelen die je hebt. Dan maar geen feestjes, nieuwe kleding, etentjes of vakanties. Toch denkt de overheid daar anders over en wordt er continu geld verslindend verspild! Lieg ik? Kijk maar naar de feiten:
De NPO kost ons alleen al 1 miljard euro. Maar liefst één miljard euro voor het uitzenden van propaganda. Ik begrijp dat de overheid belangrijke boodschappen via televisie, internet en radio wil communiceren, maar moeten we nu echt verplicht betalen voor entertainment? We hebben immers genoeg commerciële zenders waar we voorzien zijn van vermaak. Daar hoeft echt geen belastinggeld naartoe. Moet ik serieus betalen zodat na het nieuws een groepje mensen over voetbal, tennis of basketbal gaat praten? Wat is de toegevoegde waarde daarvan? Is het een primaire levensbehoefte of net zo essentieel als de infrastructuur waar wij gebruik van maken?
Dit is slechts één voorbeeld waarbij ik snel kan benoemen hoe we bijna een miljard euro kunnen besparen. Maar wat dachten jullie van bezuinigingen op Energie & Klimaat? Laten we één ding vooropstellen: ik ben gek op de natuur en ben tegen vervuiling. Wanneer ik ga snorkelen en blikjes of sigaretten tegenkom onder water, dan pak ik dat en gooi ik het weg. Het laatste wat ik wil, is dat de aarde onbewoonbaar wordt, maar laten we eerlijk zijn, mensen, we zijn echt doorgeslagen in Nederland. De maatregelen van Rob Jetten, bijvoorbeeld, de 28 miljard die extra opgehaald moest worden, zouden letterlijk geen enkele vorm van impact hebben! Dat werd ook niet ontkend. Het was slechts een principekwestie. Wij moeten gewoon ook iets doen, dat het totaal niets bijdroeg maakte niets uit. Afijn, ik dwaal af. Rekenen jullie maar mee, de teller staat inmiddels bijna op 29 miljard.
En wat dachten jullie van inclusiviteitstrainingen en genderbewustzijnstrainingen? Deze trainingen worden vandaag de dag ook gegeven op kosten van de belastingbetaler. Wat mij betreft kan dat volledig geschrapt worden. Zonder dit soort trainingen kwam de zon vroeger ook gewoon op. We gaan er echt niet dood door dit soort onzin te schrappen. Wel besparen we een hoop geld door er met een kettingzaag door de begroting heen te gaan.
Of wat dachten jullie van onze moderne kruistochten die we nog voeren? Ik bedoel eigenlijk onze zogenaamd “vredesmissies”. Je weet wel, de vrede die we proberen te bereiken met bombardementen op landen die aan de andere kant van de wereld liggen. De vredesmissies waar wij ongevraagd vijandige gebieden gaan bewaken voor mensen die ons er sowieso uitkotsen en helemaal niets van ons moeten.
DOGE
Nu noem ik een handjevol voorbeelden, maar ik ben nog niet eens in de processen van de overheid gedoken. We kunnen immers niet alles schrappen. Wel kunnen we bij de essentiële faciliteiten ervoor kiezen de kosten drastisch te verlagen. Net zoals in het bedrijfsleven moet je simpelweg kijken hoe processen lopen en of het efficiënter kan. Nu snap ik dat automatiseren beperkingen heeft, maar met de opkomst van AI is het wel mogelijk om een stapje verder te gaan. Om dit echt optimaal te benutten, moeten we de mindset veranderen en accepteren dat er niet iedere keer om extra geld gevraagd kan worden bij de burgers. De overheid moet flexibeler worden in het implementeren van technologische innovaties die niet alleen de efficiëntie verhogen, maar ook de kosten drukken. Of er bezuinigd gaat worden in Nederland, hangt eigenlijk af van Elon Musk. De vraag is dan ook of Elon een nieuwe trend in beweging gaat zetten door te laten zien dat de Amerikanen het voor elkaar gaan krijgen om hun overheid te moderniseren tot een efficiënter apparaat. Als het Elon Musk gaat lukken, dan kan deze trend zomaar overwaaien naar Europa. Want één ding is zeker: het structureel verhogen van belastingen is geen houdbare kaart. Genoeg is genoeg! De vraag moet dan ook niet zijn op welke kostenposten er bezuinigd moet worden en wat de gevolgen daarvan zijn. Nee, de vraag moet zijn: Hoe kunnen wij met minder geld meer bereiken? Welke processen kunnen wij verbeteren en efficiënter maken? Persoonlijk geloof ik dat de overheid erg gewend is geraakt aan de situatie. Als iets niet lukt, dan wordt er om meer geld gevraagd. Ik geloof er heilig in dat men pas vindingrijk gaat denken als zij onder commerciële druk komen te staan; oftewel: je krijgt een bepaald budget en daarmee moet je het doen! Hoe je dat doet, is aan jou, jouw team of organisatie. Alleen op deze manier kun je de overheid dwingen om out-of-the-box te denken en niet iedere keer om meer geld te vragen.
Lees ook