-Paul Cliteur- Kafkaistan van Frits Bosch is een hoogtepunt in zijn oeuvre

Het nieuwe boek van Frits Bosch, Kafkaistan, kan gelden als een hoogtepunt in zijn oeuvre. Bosch is econoom en socioloog. Zijn expertise ligt op het terrein van pensioenen, waarover zijn boek Risico als obsessie: Het beleggingsbeleid van pensioenfondsen (2010) gaat. Maar sindsdien heeft hij zijn scope enorm verbreed. Bosch schrijft over alle onderwerpen die naar voren komen in de Nederlandse actualiteit. Een speciale band heb ik zelf met het boek Waarom haten ze ons eigenlijk? (2016). Dat is een door Bosch geredigeerde bundel die gaat over het Nederlandse “islamdebat”. Dat debat bestaat natuurlijk helemaal niet, want niemand zijn mond durft open te doen, althans niet buiten de eigen bubbel. Maar het boek dat Bosch in 2016 redigeerde, heeft echt bijdragen vanuit alle hoeken. Uniek dus.

Die benadering – dat je alles onbevangen moet kunnen bespreken – is trouwens kenmerkend voor zijn werk. Daarbij wordt hij geholpen door zijn onafhankelijke positie. Als gepensioneerde intellectueel hoeft hij naar niemands pijpen te dansen. Dat doet hij dan ook niet. In zijn columns voor De Dagelijkse Standaard kritiseert hij openlijk alle autoriteiten en noemt hij man en paard.

Natuurlijk kan je je beperken tot het lezen van de columns van Bosch op De Dagelijkse Standaard. Die staan niet achter een betaalmuur, dus wat wil je meer? Maar ook is het goed je eens helemaal onder te dompelen in het werk van een schrijver die dat waard is en dan een paar avonden achter elkaar te lezen in één en hetzelfde boek. Het nieuwe boek Kafkaistan leent zich daar uitstekend voor. In de 63 stukken uit Bosch’s nieuwe boek rijst een wereldbeeld op. Is dat wereldbeeld rechts? Zo kan je dat noemen. Er is voor een zelfstandig en onafhankelijk denker ook geen enkele reden om ineen te krimpen voor de banvloek van linkse broodschrijvertjes die op de loonlijst staan van de staatsmedia.

Wie, zoals Bosch, in zijn eigen bestaan kan voorzien.

Wie geen prijzen hoeft te ontvangen uit de prijzen industrie.

Wie geen optredens hoeft op de staatstelevisie.

Wie zich geen zorgen hoeft te maken over het functioneringsgesprek met zijn fatsoenlijke werkgever over wat deze gehoord heeft dat in een stukje zou staan dat die werkgever zelf niet heeft gelezen, maar ja, dat anderen wel zouden hebben gelezen.

Wie zich over al die dingen geen zorgen hoeft te maken, kan zich onderdompelen in de wereld van Frits Bosch.

Kafkaistan is een boek dat gaat over Nederland. Een Nederland dat een DDR is geworden. En nee, mensen komen niet in de gevangenis. Dus ja, dit is “overdreven”. Maar toch. Je verliest wel je baan wanneer je bezwaar aantekent tegen vergaande coronamaatregelen in de organisatie waar je werkt. En nee, de rechter geeft je geen gelijk. Je bent ook een “racist” wanneer je denkt dat de massamigratie de Nederlandse verzorgingsstaat onderuit zal halen. Ook ben je een “Poetin-lover” of “Poetin-pijper” als een derde wereldoorlog met kernmacht Rusland je niet zo’n goed idee lijkt. Verder ben je ook een nazi, fascist, islamofoob, xenofoob of op zijn minst een wappie. Op denken staat namelijk straf tegenwoordig. Nee, je komt niet in de gevangenis, zoals Julian Assange. Maar, nogmaals, je verliest wel je baan.

Ook voor je kennissenkring betekent het wat. Oude vrienden gaan je appen dat ze zich “in je hebben vergist”. Ze zijn geschokt. Oh jee, wat ben jij “veranderd”. Jij zegt: “Ik ben niet veranderd. Jullie zijn veranderd. De wereld is veranderd. Durf te denken.” Maar dan ben je al geblokt.

Bosch hanteert voor het Nieuwe Nederland de term “autocratie”. Heel ingetogen eigenlijk. Ja, hij noemt het ook een “totalitaire staat”. Hij zegt: “Een autocratie is een staatsvorm waarbij de overheid grip heeft over media, wetenschap, politici, cultuur, financiën. Er is maar één politieke partij en één staatsideologie, waarin het hele volk dient te geloven.” Voor de beschrijving van dat land laat hij zich inspireren door Franz Kafka (1883–1924).

Kafkaistan verschijnt op 15 9 2023 en kan hier worden besteld.