-Frits Bosch- Kletsmajoren zijn onder ons!
We leven in een tijd dat er in de politiek een geleidelijke verschuiving heeft plaatsgevonden van een discussie over economie en financiële waarden naar een focus op culturele waarden. De vraag is waardoor dat zo gekomen is.
De verschuiving van de focus van economie naar cultuur hangt samen met het feit dat er een forse instroom heeft plaatsgevonden van groepen met sterk andere normen en waarden dan die de autochtone bevolking gewend was. We hebben klaarblijkelijk grote moeite om onze denkwereld en ons gedrag daaromtrent te bepalen. Dat is op zich niet zo vreemd en psychologisch verklaarbaar. Tot kort na de Tweede Wereldoorlog had de kerk een grote invloed op ons denken en gedrag. De kerk bepaalde volgens een vast patroon onze normen en waarden. Toentertijd kenden we de verzuiling gebaseerd op het verschil tussen protestant en katholiek. Dat kon heftig botsen, maar we leefden wel samen en we kenden goeddeels wederzijdse normen en waarden. We hebben de kerk verlaten en daarmee die normen en waarden. Het is gaan schuiven in ons hoofd en in ons gedrag. Nu worden we geconfronteerd met groepen uit verre landen waarvan we de normen en waarden niet kennen. Het leidde tot een nieuwe soort verzuiling maar met veel meer onzekerheid. Als er bijvoorbeeld gezegd wordt “islam betekent vrede”, dan nemen we dat voetstoots aan. Het gros van de bevolking weet immers helemaal niets van die godsdienst.
Lees ook
Een discussie over culturele normen en waarden ligt veel lastiger dat een discussie over economische waarden omdat in de economie de feiten aantoonbaar en ‘hard’ zijn. In de economie kun je geen discussie opstarten zonder de feiten te kennen. Daar start het onvermijdelijk mee. Bij een discussie over culturele waarden ligt dat veel lastiger. Een discussie over culturele waarden kun je wél opstarten zonder het eerst over de feiten te hebben. Dat blijkt helaas maar al te vaak. Er wordt dan vooral gesproken over visies, meningen en empathie. Maar ook bij culturele normen en waarden zouden feiten ten grondslag moeten liggen aan het gesprek. Want zonder dat gaat het alle kanten op en vaak de verkeerde kant. Feiten worden maar te gemakkelijk weggelaten en er wordt algauw overgegaan tot zeer neerbuigende kwalificaties als mensen een tegengestelde mening of visie heeft. Ze zijn minderwaardig! Ik gaf het voorbeeld van de geprezen NRC auteur Ian Buruma in zijn NRC Handelsblad artikel (7-6-24) ‘Rechtse volksmenners weten radicale beloftes aan de (jonge) man te brengen’. Hij laat feiten weg en heeft het enkel over zijn geprezen visie en hij verkettert ieder die het anders ziet. Maarten van Rossem doet hetzelfde “de kiezers zijn verliezers” en “de kiezer weet van niks”. Hij heeft het niet over feiten enkel over ‘klootjesvolk’ (PvdA uitdrukking). Dit zijn kletsmajoren. Daar zijn talloze voorbeelden van te geven. Kletsmajoren zijn onder ons. Helaas bepalen zij steeds meer de sfeer en het gedachtegoed in een land. Het verklaart de toxische polarisatie die we kennen in het Westen.
Het gevolg van je mening geven zonder de feiten te noemen (of ze te verdraaien of deels te noemen of te stellen dat “onderzoek heeft uitgewezen dat…” zonder de bron te vermelden) is dat mensen zich niet gehoord voelen. En als mensen zich niet gehoord en/of begrepen voelen, dan gaan ze harder praten en daarna nog harder praten. We zien het nu in Frankrijk, maar ook in ons land. Mensen gaan in de politiek en daarbuiten steeds harder praten tot je elkaar wel hoort maar elkaar steeds minder begrijpt en wilt begrijpen. Als je tot een kind zegt “Jantje niet doen!” en Jantje luistert niet, dan ga je uiteindelijk roepen “Jantje, en nu is het klaar ermee!!!” en helaas wordt er dan ook wel eens een klap uitgedeeld. Dat moeten we vermijden. Feiten liggen aan de basis van iedere discussie, of het nu economisch is of cultureel. Onderken ze en begin de discussie daarmee. En als je geen kennis van zaken hebt, of wilt hebben, houd dan svp je mond.
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.
Lees ook