-Frits Bosch- “Klaas Knot, stik in rentederivaten en verdwijn”

Knot wijst Van Rooijen er op dat het er niet om gaat of het fonds op lange termijn een beter rendement behaalt, maar of het fonds een gelijkmatiger verloop van de dekkingsgraad (geringere volatiliteit) vertoont en dus ook minder sterke dips vertoont, want dat willen we niet als pensioenfonds zijnde. Een fonds kan inderdaad 100 miljard verlies maken maar dat is op de koop toe te nemen, in ruil voor een veel minder volatiel verloop van de dekkingsgraad”, aldus Knot. Op zich is dit een correcte verklaring, er zit echter een ‘maar’ aan.

De eerste vraag is aan deelnemers: “wat heeft u liever: een hoger pensioen of een gelijkmatiger verloop van de dekkingsgraad?” U wilt liever een beter pensioen! Klaas Knot wil liever een “gelijkmatiger verloop van de dekkingsgraad.“ Casus belli. Ik geef de deelnemers 100% gelijk. Een beter pensioen, daar draait het immers om.

Pensioenfondsen zijn merkwaardige beestjes in de financiële wereld. Ze bezitten niet alleen een zak geld, opgebracht door deelnemers, maar ze hebben ook verplichtingen om uitkeringen te plegen in het verloop van de tijd. Hoe de zak geld, de ‘activa’ belegd moeten worden, wordt toevertrouwd aan vermogensbeheerders. De waardering vindt plaats op dagbasis, maar de beleggingshorizon is lang. Easy, peasy.

Die benadering geldt voor de activa, maar in mindere mate voor de verplichtingen, de passiva, zo vindt men bij DNB. De verplichtingen werden tot rond 2000 verdisconteerd naar het heden op basis van een vaste rekenrente van 4%. Dat is de gemiddelde rente op lange termijn en dat past bij pensioenfondsen die immers ook een lange horizon hadden. De focus ligt dat echt op het presteren van de beleggingen.

Rond 2000 kwam DNB echter op de (onzalige) gedachte om ook de verplichtingen op dagbasis, dus variabel, te waarderen conform het Amerikaanse IFRS systeem. Alles wat de VS doet is immers geweldig, toch? Dit had echter tot gevolg dat pensioenfondsen niet langer enkel een beleggingsrisico hadden, maar ook een renterisico. En op dat renterisico moesten ze acteren door middel van rentederivaten. Derivatenspecialisten zijn er blij mee.

Het probleem is dat er geen staat op de rentebewegingen te maken is. Het is volkomen erratisch. DNB zit voortdurend fout. Het gevolg is dat forse verliezen gemaakt worden op de derivaten. Ze zorgen er ook voor dat deelnemers ook niet krijgen wat hen toekomt op basis van de gigantische beleggingswinsten die gemaakt worden. De fondsen weigeren zelfs indexatie te verstrekken. Dit acht ik meer dan schandalig. Het is absoluut terecht dat 50 Plus met een forse navordering komt. Ik acht het diefstal van pensioen van ouderen.

Het waarderen van de passiva op variabele rentebasis doet er van uitgaan dat het fonds ieder moment geliquideerd kan worden en dat dat de waardering beschikbaar is. Dat is een foutieve aanname. Een pensioenfonds heeft niet een korte maar een ultra lange horizon. Dus daar moet men de waardering van de verplichtingen op aanpassen. DNB luistert niet en gaat ijzerenheinig door op de malheueuze weg en de twee ministers conform adviserend. Het tv programma Zoeklicht tast ook mis bij deze instelling. Bizar.  

Deze malheur heeft mede ten oorzaak dat het Nederlandse pensioenstelsel - door ratingagencies als top de top behorend gewaardeerd - volledig en ten onrechte op de schop gaat met een prijskaartje dat wellicht het miljard ruimschoots zal overtreffen, ten koste van deelnemers. Rechtzaken, rechtzaken, rechtzaken over ‘invaren’.

Ridicuul. Het systeem op basis van solidariteit tussen generaties wordt geslachtofferd door twee ondeskundige ministers. Het is volkomen onnodig als was vastgehouden aan de vaste rekenrente van 4%. Dan zijn de pensioenfondsen af van het renterisico, de focus is dan op de activa - de zak geld - en deelnemers krijgen wat ze toekomt: een riant pensioen.

Hoe vaak heb ik niet geroepen: “doe het niet!” Men luistert niet naar mij en naar vele consultants die het roerend met me eens zijn. Men luistert wel naar een DNB directeur die deze extreem belangrijke zaak voortdurend verkeerd insteekt. Daarom zeg ik naar Multatuli: “Klaas Knot, stik in rentederivaten en verdwijn!”