-Frits Bosch- BBB en NSC kiezen voor kogel of strop bij pensioenfondsen - Deel 1
Al twintig jaar wordt gediscussieerd over een alternatief pensioenstelsel, ondanks dat het huidige stelsel internationaal hoge ogen gooit. Eindelijk is het zo ver, of toch niet? NSC en BBB willen nu dat deelnemers inspraak krijgen…na 20 jaar! Het is hun geld en er is ze nooit iets gevraagd. Wat is er aan de hand?
In het huidige stelsel is het Financieel Toetsingskader (FTK) van toepassing. Daarin staat dat de verplichtingen van pensioenfondsen worden berekend op marktwaarde, per kwartaal. De (verkeerde) gedachte erachter is dat de bezittingen van pensioenfondsen op marktwaarde worden gewaardeerd, en ook de verplichtingen om er zeker van te zijn dat de verplichtingen worden gedekt door de bezittingen. We noemen dat waardering op liquidatiebasis. Er moet steeds ieder moment voldoende geld aanwezig zijn alsof het fonds geliquideerd wordt, onzin natuurlijk, de fondsen liquideren niet en zijn lange termijn beleggers.
Lees ook
De bezittingen zijn beleggingen én ingelegde pensioenpremies. Daalt de rente, dan neemt de waarde van de verplichtingen sneller toe dan de waarde van de bezittingen. Vaak wordt dan aan werkgevers gevraagd om premie bij te storten zodat de waarde van de bezittingen weer stijgt. Nu is het inmiddels zo dat gemiddeld de pensioenpremie 30% bedraagt van het salaris, en het einde is niet in zicht. Beleggingen doen het extreem goed op de beurs, maar slecht bij met name de grootste pensioenfondsen, ABP en PGGM, dus premie gaat omhoog. Dat was de reden om over te gaan naar een stelsel waarbij de mismatch tussen de waarde van de bezittingen en de waarde van de verplichtingen voor rekening komt van de deelnemers en de gepensioneerden. Werkgevers hoeven dan geen premie meer bij te storten. Deelnemers krijgen in het nieuwe stelsel de beleggingsrisico’s direct vol om de oren, tegen hoge kosten van de fondsen.
De denkfout is dat een pensioenfonds wordt gezien als een beleggingsfonds dat per kwartaal de marktwaarde rapporteert. Het marktwaarde denken moet eruit. Dat kan, en dat heeft een actuaris de afgelopen jaren uitgewerkt in een concept dat Koopkrachtig Solidair Pensioen heet. Maar NSC wil het eigen plan doorzetten, en dat is dat mensen moeten instemmen met de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Als ze niet instemmen, blijven ze dus in het marktwaarde denken van het FTK met werkgevers die telkens premie moeten bijstorten en ondanks dat nog steeds jarenlange achterblijvende indexatie. Zeer slecht plan van NSC want het komt neer op de kogel of de strop: of een niet koopkrachtig pensioen in het nieuwe stelsel, of blijven in onhoudbaar huidig stelsel.
De oplossing is afscheid nemen van het Amerikaanse marktwaardedenken qua verplichtingen en teruggaan naar de vaste rekenrente. Dat werkte prima. Dit is al vele malen voorgesteld maar men wil er niet aan. Het is waanzin om het hele stelsel overhoop te gooien naar een slechter alternatief, enkel omdat het FTK niet goed is. Het FTK moet eruit. Het alternatief is naar een omslagstelsel gaan of de 1,5 biljoen uitkeren en laat het individueel beleggen via banken en verzekeraars. Dan zijn we af van de hele ellende van fondsen tegen hoge kosten.
Frits Bosch, econoom en socioloog, auteur van Links Verdriet.
