Zorgakkoord biedt geen oplossing

Er waren financiële meevallers. Het begrotingstekort bleef daarmee ruim onder de drie procent. Als hongerige wolven verdrongen de Nederlandse coalitiepartijen zich om de financiële ruimte die was ontstaan op te peuzelen. In plaats dat de meevallers worden gebruikt voor het omlaag brengen van onze torenhoge staatsschuld moest het geld 'natuurlijk' uitgegeven worden.

Het is een akkoord dat vlees noch vis is en dat de werkelijke problematiek in de snelstgroeiende kostenpost van Nederland niet adresseert: de enorme inefficiency en overbodige managementlagen. De onderhandelingen gingen de afgelopen dagen met name over het bedrag waarmee geplande bezuinigingen zouden kunnen worden verzacht. Daarnaast werd ook een ander onderwerp uit het regeerakkoord er voor het gemak bijgehaald: de vergoeding door zorgverzekeraars bij alleen die ziekenhuizen waarmee zij een contract hebben gesloten. Nu vergoeden die nog tachtig procent van de rekening van een zorgverlener met wie zij geen contract hebben. Dit betekent dat als u straks naar een ander ziekenhuis - of een andere specialist - wilt gaan dan uw zorgverzekeraar adviseert, u de rekening zelf moet betalen of een relatief dure, zogenoemde restitutiepolis dient af te sluiten.

De achterliggende gedachte van minister Schippers is dat dit de concurrentie tussen zorgverleners vergroot wat een prijsdrukkend effect zou hebben. Bovendien is de gedachte, dat een specialist die elke dag dezelfde soort operaties doet, efficiënter werkt dan de chirurg die telkens verschillende operaties verricht. Volgens dezelfde logica hoeft niet elk ziekenhuis dezelfde dure apparaten te kopen. Maar voor patiënten kan dat natuurlijk betekenen dat deze stad en land moet afreizen om bij het ziekenhuis te komen, dat gespecialiseerd is in het type operatie dat die patiënt nodig heeft. Het is maar de vraag of dit efficiënter is, want voor nazorg is men weer aangewezen op het ziekenhuis in de buurt. Verzekeraars kochten al sinds 2011 steeds meer zorg selectief in, met de nieuwe plannen van Schippers zal dit waarschijnlijk sterk versnellen.

Het bedrag waarmee de bezuinigingen op de langdurige zorg (in totaal € 1,5 miljard) wordt verzacht bedraagt € 360 miljoen in 2015, waarvan € 200 miljoen wordt gebruikt voor de dagbesteding voor zwaar gehandicapten en dementerenden. In 2016 maakt het kabinet dan nog eens € 300 miljoen vrij en vanaf 2017 € 200 miljoen per jaar.

Hiernaast is het de bedoeling dat gemeenten vanaf 1 januari volgend jaar verantwoordelijk worden voor de thuiszorg. Het gaat dan vooral om ouderen en gehandicapten. Op dit plan is van verschillende kanten kritiek gekomen. Van de gemeenten, omdat ze 'er niet klaar voor zijn' of vrezen dat ze te weinig budget hebben; van zorginstellingen die vrezen dat er geen goede zorg meer kan worden geleverd; en van 'patiënten' zelf, die opzien tegen een eventuele gedwongen verhuizing. Het is één groot drama dit zorgbeleid van Schippers, dat maar één ding centraal lijkt te stellen: bezuinigen, bezuinigen, bezuingen. Zoals SP-leider Roemer twitterde: 'Gedogers steunen megabezuiniging op zorg en zorgverzekeraars krijgen nog meer macht. Patiënten, ouderen en gehandicapten zijn de dupe'.

Alleen wie 24 uur per dag zorg of toezicht nodig heeft, kan na dit jaar nog in een zorginstelling terecht (met een maximum van 200.000 personen). Anderen moeten een beroep doen op de gemeente of de zorgverzekeraar. De gemeente zal u vragen uw inkomen of spaargeld aan te wenden om zelf zorg te regelen, en/of uw familie, buren en kennissen in te zetten voor mantelzorg. Ook de grootste zorgvakbond Abvakabo FNV is niet blij met de plannen. In een reactie stelde de bond:

De bond wil dat de twee grote zorgwetten over de veranderingen in de zorg, de WMO en Wet langdurige zorg, tegelijk worden behandeld in de Tweede Kamer omdat ze invloed op elkaar hebben. Om beide wetten op elkaar af te kunnen stemmen, is een jaar uitstel nodig, vindt Abvakabo. Vakbondsvoorzitter Corrie van Brenk:

Nu hebben vakbonden altijd wat te mekkeren, maar ik geef ze in dit geval groot gelijk. Het kabinet zou er goed aan doen om éérst eens een goede analyse te maken van de sector vóórdat er extra geld wordt uitgetrokken. De geboden 'oplossing' is er weer eens een van 'lange halen, snel thuis', zonder dat de werkelijke problematiek in de zorg wordt aangepakt: de bureaucratie en overbodige managementlagen.