Wordt Nederlandse politiek 'de schijf van vijf'?

Peilingen van De Hond geven aan dat VVD, CDA, PVV, SP en D66 allemaal praktisch even groot zullen worden bij de eerstvolgende verkiezingen. Wat houdt dat in?

Ook in de hete zomermaanden peilt Maurice de Hond de zetelverschuivingen, en wat er deze week gebeurt is exemplarisch voor een trend die al sinds het begin van het kalenderjaar gaande is. D66 en de PvdA gaan beide een zeteltje achteruit, en de VVD en het CDA krijgen er eentje bij. Eerstgenoemde staat nu op 25. Laatstgenoemden allebei op 23. Verder nog de SP op 22 zetels en de PVV op 21. Je ziet dus een politiek landschap waarin alle grote partijen (>30 zetels) zijn verdwenen, maar waar vijf middelgrote partijen de dienst gaan uitmaken.

Deze situatie zal twee gevolgen hebben. Allereerst zijn de verschillen in behaalde stemmen minimaal (verschillen tussen nummer vijf en nummer één is slechts vier zetels), waardoor partijen door zullen hebben dat zij kanshebbers zijn om als grootste partij uit de bus komen. Dat zal aanleiding geven tot een ongemeen harde verkiezingscampagne waarin kosten noch moeite gespaard worden om elkaar helemaal misselijk te framen. Vijf partijen die elkaar vanalles en nog wat zullen betichten en beschuldigen, en zichzelf pogen neer te zetten als "het linkse alternatief" of "het rechtse alternatief". Vijf partijen, die alle vijf zullen doen alsof ze van een volstrekt andere planeet afkomstig zijn. SP'ers komen van Venus en VVD'ers van Mars. Maar het CDA zal Uranus claimen, de PVV Saturnus en D66 Jupiter.

Maar nadat om 21.00u de laatste stembus gesloten is, zal de omgekeerde trend zich laten zien. Mocht deze peiling bewaarheid worden, dan zal uiteindelijk geen van deze vijf partijen een overtuigende score hebben neergezet. Ze zullen dan noodgedwongen met elkaar om de tafel moeten om één of ander interstellair monsterverbond te smeden waarbij alle verschillen - tijdens de campagne nog zo afgeschilderd als volstrekt onoverbrugbaar en ononderhandelbaar - worden weggepoetst. Het resultaat is vervolgens een nieuwe vlees-noch-vis-coalitie die het meest technocratische kabinet allertijden - Balkenende IV - zal doen verbleken qua besluiteloosheid en vaagheid. Dat zo'n grijze middencoalitie een flinke klap in het gezicht zal zijn van iedereen die juist dacht op z'n eigen met ideologische veren opgetuigde toppaard gewed te hebben, is evident. De politiek zal juist nóg meer worden gewantrouwd, wat een nog verdere versplintering op de been zal brengen.

Al met al lijkt de Nederlandse politiek dus in een neerwaartse spiraal te zitten. Het is te hopen dat tegen de tijd dat er écht verkiezingen plaatsvinden, de politieke kaarten iets anders geschud zijn.