Wilders is een democraat
Nee, Geert Wilders is geen fascist. Ook niet bijna.
In zijn stuk van gisteravond - "Bestaat er zoiets als fascisme met een menselijk gezicht?" - concludeert mijn hooggeachte collega Dirk Jan van Baar dat Geert Wilders een fascist is. Met een menselijk gezicht.
Op Twitter werd dat stuk goed opgepakt; er werd veel naar gelinkt. Ook hier op DDS was het een hot item: de column had op het moment dat ik dit stuk schreef maar 115 reacties. Een heel behoorlijke score.
Het is daarbij opvallend dat twee soorten mensen geïnteresseerd zijn in het stuk: die-hard PVV-kiezers én Wilders-haters. De ene vindt het niet kunnen dat een columnist - die de vrijheid geniet om zijn mening te geven, en gelukkig maar! - Wilders een fascist noemt, de andere vindt het juist fantastisch dat "iemand eindelijk de waarheid durft te zeggen." Of schrijven, eigenlijk.
Allemaal leuk en aardig, dat debat, maar ik ben bang dat ik hier nogal kort over kan zijn: nee, Geert Wilders is geen fascist.
Laten we eens naar twee definities van het woord fascisme kijken:
Politieke stroming die streeft naar een autoritair bestuurde samenleving, waarbij de natie boven het individu wordt gesteld.
En:
De oorspronkelijke naam van de antidemocratische politieke beweging in Italië onder leiding van de dicatator Benito Mussolini. Mussolini was leider van Italië van 1922 tot 1943. Tegenwoordig is fascisme een veelgebruikte term voor antidemocratische politieke stromingen.
Als we naar Wilders' woorden en daden kijken zien we weliswaar een man die hard is qua immigratie- en integratiebeleid, maar niet iemand die de democratie wil afschaffen. Sterker nog, alles duidt erop dat hij het democratische systeem - en zelfs het Nederlandse coalitiesysteem - respecteert. Men heeft hem er nog nooit op kunnen betrappen dat hij Nederland in een eenpartijland wil veranderen en / of een minister-president wil die in zijn eentje wel even bepaalt wat er gebeurt.
In een fascistisch systeem wordt bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting aan banden gelegd. Zie ook deze definitie:
Een regeringsstelsel met een streng nationalistische beleid dat de industrie, handel en financiën strak regelt, strenge censuur toepast en elke oppositie onderdrukt.
Wilders maakt zich juist hard voor de vrijheid van meningsuiting die wat hem betreft (vrijwel) onbeperkt moet zijn. Een fascist kan per definitie geen vrijheidsstrijder zijn. In veel opzichten is Wilders dat wel.*
Een andere mogelijke definitie is de volgende:
Genoemd naar haar oorspronkelijke verschijningsvorm in Italië in de jaren dertig, is dit een verzamelnaam voor een ideologie die massaliteit, menselijke ongelijkheid, leiderschap en streven naar macht verheerlijkt. Theoretisch wordt fascisme wel gedefinieerd als `de opheffing van het onderscheid tussen kapitaal en arbeid`: werkgevers en werknemers.
Hoewel Wilders' economische agenda wat mij betreft veel te links is, past zij met gemak in het traditionele Nederlandse denken over de economie. Hij wil het onderscheid tussen kapitaal en arbeid niet (meer) opheffen (dan anderen). Hij wil de verzorgingsstaat intact houden, maar verder gaat hij in economisch opzicht niet. Als dat hem tot fascist maakt zit de hele Tweede Kamer vol fascisten.
Tenslotte is het argument dat Wilders een fascist is omdat hij zijn medewerkers slecht behandeld niet erg sterk. Steve Jobs was ook een bijzonder moeilijke man die erom bekend stond dat hij werknemers van Apple regelmatig de huid vol schold. Maakte dat hem tot een fascist? Indien dat het geval is ken ik nog veel meer mensen die voor die titel in aanmerking komen, zowel in de politiek als in het bedrijfsleven.
Als we naar het partijprogramma van de PVV kijken, en naar de manier waarop die partij zich gedroeg als gedoogpartner in Rutte I, is de enige juiste conclusie dat Wilders een... democraat is. Net als alle andere leden van het parlement.
* Voor iemand roept dat hij de koran wil verbieden: voor zover mij bekend wilde hij daarmee duidelijk maken dat het niet juist is om boeken die volgens sommige mensen haatdragend zijn te verbieden. Het was een onhandig, provocatief voorstel, maar we moeten niet net doen alsof hij de koran écht op de zwarte lijst wil zetten. Datzelfde geldt trouwens voor het idiote voorstel om een kopvoddentaks te introduceren. Ook hier gaat het niet om iets dat hij echt wil invoeren, maar om een provocatie. Iedereen is zich daarvan bewust, dus laten we niet net doen alsof we denken dat hij het werkelijk meent.
