Waarom Groot-Brittannië onze bondgenoot is en moet blijven

De gang van zaken rondom de benoeming van Juncker als nieuwe voorzitter van de Commissie is door velen al gekenschetst als een politieke klucht, waaronder de uitstekende bijdrage van onze eigen Hans Roodenburg op dit forum vandaag. Slechts Groot-Brittannië en Hongarije steunden de kandidatuur van de Luxemburger niet. De Britse premier Cameron stelde vervolgens ontgoocheld vast dat zijn land een slag had verloren, maar niet de oorlog. Belangrijker is evenwel, wat dit gaat betekenen voor de nieuwe verhoudingen in Europa en, meer in het bijzonder, wat dit betekent voor de Nederlandse invloed in de EU.

Natuurlijk, Duitsland is onze belangrijkste handelspartner, fair enough, maar we hebben in de Britten altijd een uitstekende bondgenoot gehad om de invloed van de as Berlijn-Parijs op de Europese politiek enigszins te temperen. De vraag is nu of dit zo blijft. En als het niet zo blijft, dan betekent dit hoe dan ook een verscherpte tegenstelling tussen Duitsland en Frankrijk, die allebei iets anders willen in EU-verband. De Duitsers willen elk land economisch 'disciplineren', de Fransen staan bekend om hun spreekwoordelijke Franse slag en verdommen het om hun economie drastisch te hervormen. De Europese Commissie heeft alvast besloten een voorschot te nemen op de nieuwe samenstelling van haar instituut, door aan te kondigen dat de criteria van het Stabiliteits- en Groei Pact voortaan 'flexibel' toegepast mogen worden. Dit betekent vanzelfsprekend een verruiming van de spelregels. Het is in elk geval duidelijk in wiens voordeel dat uitpakt.

Ik ben niet gelukkig met het feit dat Groot-Brittannië in de EU geïsoleerd is komen te staan en al helemaal niet door de manier waarop. Sommigen zullen zeggen, dat het land zichzelf geïsoleerd heeft, maar dat doet niets af aan het feit dat het doordrammen van Duitsland (en Frankrijk) van de persoon Juncker de geloofwaardigheid van het Europese project verder heeft ondermijnd. Want de benoeming van Juncker als 'nieuwe' voorzitter betekent natuurlijk een volgende stap op weg naar federalisering van de Unie. Een federalisering die tegen de wil van het grootste deel van de volken van de Unie wordt doorgezet. Doorgedramd, beter gezegd. De Europese politieke elite neemt daarmee een grote gok.

En, zoals gezegd, is het maar de vraag of de Nederlandse regering er zo verstandig aan heeft gedaan dat proces van federalisering te steunen. De laatste keer dat Nederland als gidsland optrad in dat proces was nu niet bepaald een succes, sterker, die bewuste dag, maandag 30 september 1991, staat bekend als Zwarte Maandag. Door nu pontificaal de zijde van Merkel te kiezen en Cameron links te laten liggen, heeft Rutte in mijn ogen een beoordelingsfout gemaakt. Groot-Brittannië zou een hele nuttige bondgenoot kunnen zijn bij talloze onderwerpen, die voor ons land van belang zijn. Niet alleen met betrekking tot het ontwikkelen van alternatieven voor de eenheidseuro of het belang van onze omvangrijke financiële sector, maar ook en vooral met betrekking tot het functioneren van de Interne Markt.

Het isoleren van Groot-Brittannië in het huidige Europa draagt niet bij aan een beter functionerende EU, integendeel, één van de belangrijkste na-oorlogse verworvenheden, een redelijk stabiel politiek klimaat, kan erdoor verstoord worden. Die stabiliteit stond toch al onder druk, doordat er steeds meer besluitvorming op basis van gekwalificeerde meerderheden in de Raad plaatsvindt. Voeg daarbij de euro-problematiek en het gebrekkige democratische functioneren van de Europese instellingen en het moge duidelijk zijn dat de EU een buitengewoon onzekere periode tegemoet gaat. Of dit alles leidt tot een Brexit, een Brits vertrek uit de EU, waag ik te betwijfelen, maar de kans dat de EU nu van binnenuit sterk hervormd gaat worden is eerder af- dan toegenomen.

De Britten waren en zijn belangrijk voor het politieke evenwicht in de EU. Het gedram van de afgelopen dagen draagt niet bij aan 'de lieve vrede' binnen het continent. En was het Europese project niet juist daarvoor opgericht?