Waar blijft het Nederlandse economiedebat? (Update)

Ruim een week geleden verscheen in ESB (Economische Statistische Berichten) een kort, maar krachtig stukje van Michiel Bijlsma: 'De Europese schuldencrisis - Waar blijven de Nederlandse economen?' Terechte vraag en de auteur heeft natuurlijk gelijk, want het economendebat vindt niet hier, maar vooral in Duitsland plaats. Hoe komt dat toch?

Op een enkeling na (professor Ewald Engelen, professor Arjo Klamer) schittert de Nederlandse economische elite door haar afwezigheid bij het debat over het grootste financieel-economische fiasco uit de Nederlandse geschiedenis: deelname aan de one-size-fits-all-euro. In plaats dat er binnen de Nederlandse hoofdstroommedia uitvoerig wordt gediscussieerd over hoe we uit deze eurocrisis kunnen komen, blijft het oorverdovend stil uit het academische economenkamp.

In 2010 en 2011 liet Harrie Verbon (die uiteindelijk bij TMS uitkwam) nog wel van zich horen, alsmede Ewoud Jansen in het FD. Maar bij gebrek aan response en aan een door de media geboden platform hebben zij de moed opgegeven. Professor Johan Graafland heeft eind 2012 met zijn eurorapport voor de CU heel even zijn neus aan het venster gedrukt, maar ook hij is daarna weer direct overgegaan tot zijn orde van de dag. Alfred Kleinknecht heeft ook wel eens iets van zich laten horen, maar dan hebben we het echt wel gehad.

In plaats dat er binnen de Nederlandse hoofdstroommedia uitvoerig wordt gediscussieerd over hoe we uit deze eurocrisis kunnen komen, blijft het oorverdovend stil uit het academische economenkamp. Waar blijven onze hoogleraren economie nu? Waar blijven Bas Jacobs, Arnoud Boot, Casper de Vries, Sylvester Eijffinger, Barbara Baarsma, Kees Koedijk, Ivo Arnold, Clemens Kool, Lans Bovenberg, Steven Brakman, Lex Hoogduin, Eelke de Jong, Flip de Kam, Arjen van Witteloostuijn en Roel Beetsma, om maar eens een paar namen te noemen? En waar blijft Sweder van Wijnbergen die, volgens zichzelf, altijd alles het beste weet?

En waar blijven de media?

In Duitsland worden de toonaangevende kranten (Handelsblatt, FAZ, Die Welt, Süd-Deutsche Zeitung etc.) op een deskundige en pluriforme wijze volgeschreven. Door de redacteuren en door gastauteurs, waaronder verschillende prominente Duitse hoogleraren economie. Week in week uit. Bij de ARD en ZDF in Duitsland wordt met regelmaat van de klok in tv talkshows (extra lange uitzendingen van anderhalf uur!) aandacht besteed aan de eurocrisis, waarbij zwaargewichten van uiteenlopende economische en politieke visies uitgebreid aan het woord worden gelaten en met elkaar in debat gaan. De gastheren/vrouwen zijn daar in de materie zeer goed ingevoerd en dito voorbereid.

En in Nederland? We moeten het doen met madurodam-items bij Pauw & Witteman, Buitenhof of Nieuwsuur, een paar keer per jaar, meer is het niet. Alsof de euro niet ook ónze munt is, maar een munt van een heel ver buitenland. En dan onze tv gastheren/vrouwen. Zij hebben geen flauw benul wat er allemaal gebeurt en waar het over gaat. Heeft u bijvoorbeeld gisteravond in Nieuwsuur het mini-interviewtje met Christine Lagarde gezien? Geen enkele inhoudelijk kritische vraag van onze Mariëlle Tweebeke. Nieuwsuur had zich beter de moeite en de kosten kunnen besparen. Wat een bedroevend niveau, het was om te huilen.

En dan de journalistieke verslaggeving. Heeft u bijvoorbeeld in het FD, De Volkskrant of NRC (onze zogenaamde kwaliteitskranten) wel eens een goed gestructureerd artikel gelezen over de alternatieven voor de Euro? Over De Telegraaf en het AD zullen we het helemaal maar niet hebben. In Nederland moeten wij het doen met types zoals Chris Ostendorf (NOS), Marike Stellinga (NRC en P&W), Mathijs Bouman (RTL), Saskia Deckers (Nieuwsuur) en Martin Visser (FD). Het is huilen, huilen, huilen met de pet op!

En ook aan de herhaalde oproepen van een enkele politicus, zoals Elbert Dijkgraaf (SGP en de enige hoogleraar economie in de Tweede Kamer) en senator Kees de Lange (OSF en hoogleraar natuurwetenschappen), tot nader onderzoek en een serieus politiek en maatschappelijk debat over alternatieven voor de huidige euro wordt door onze media gewoonweg geen enkel woord vuil gemaakt. De grote massa, de Nederlandse burger, wordt willens en wetens onwetend en dus dom gehouden. Dat is kennelijk wel zo makkelijk. Van onze economen en media moeten we het dus niet hebben. Van wie dan wel?

Het zijn de ingenieurs/bèta's (Ten Dam), rechts- en andere filosofen (Baudet) en een handjevol columnisten die aan de eurobel trekken. Maar omdat de hoofdstroommedia steevast weigeren hen een podium te bieden bereikt hun kritiek de grote massa niet of nauwelijks. En komt een politieke partij als de PVV eens een keer met een rapport hoe het anders kan, dan wordt de inhoud doodgezwegen door diezelfde media. Het is werkelijk bar en boos.

Naar aanleiding van het (vroegtijdig) vertrek van Coen Teulings als baas van het CPB vond recent een debatje plaats over de eurocrisis. Op dit afscheidsseminar sprak een drietal buitenlandse economen, maar dat seminar was slechts een slap aftreksel van waar het echt over zou moeten gaan: hoe komen we van dit mislukte monetaire experiment af? Geen van allen had een oplossing, terwijl die voor het grijpen ligt. Zie hier.

Bijlsma stelde daarom in zijn artikel in ESB terecht vast dat het debat onder Nederlandse economen niet of nauwelijks leeft. Hij wees op een aantal wezenlijke vragen, die het verdienen om uitgebreid besproken te worden onder de professoren. En dat debat zou ook en plein public gevoerd moeten worden. Enkele van de vragen zijn: hoe komen we uit de crisis? Wat is de juiste mix van hervormen en bezuinigen? Hoe maken we de bankensector gezond? Welke rol moet monetair beleid spelen? Hoe ziet een stabiele muntunie er uit? Hoeveel verzekering moeten landen elkaar bieden? Welke vorm moet deze verzekering krijgen? Welke grenzen moeten we stellen aan begrotingsbeleid? Hoe zorgen we voor bankentoezicht dat het Europese belang vooropstelt? Enzovoorts enzoverder.

Wij van DDS hebben deze vragen wel aan de orde gesteld en hebben zelfs mogelijke oplossingen besproken. We hebben alle alternatieven op een rijtje gezet: van de euro-holiday van Hans-Werner Sinn tot de 'Geuro' van Thomas Mayer, van de neuro-zeuro van Hans-Olaf Henkel tot de Guldenmark van Markus Kerber en Frits Bolkestein. Al deze alternatieven zijn hier op DDS de revue gepasseerd. Maar dat is volstrekt onvoldoende: het debat moet mede op de Nederlandse televisie worden gevoerd. 

Maar helaas, het blijft oorverdovend stil en zelfs de oplossing die vrijwel direct geïmplementeerd kan worden, die onmiddellijk effect sorteert en die bovendien de kool en de geit zoveel mogelijk spaart, TMS, wordt, op een enkeling na, genegeerd door de nationale politiek, media en wetenschap. Het is bijna niet te geloven, dat over zo'n belangrijke zaak als de muntunie vrijwel het gehele Nederlandse parlement, op één partij na, het laat afweten.