Voor meer defensie moet ineens worden bezuinigd

Minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA) van Financiën zei afgelopen vrijdag dat er binnenkort niet meer geld voor defensie komt. ''We komen net uit een moeilijke economische periode, het herstel is nog pril. Om dan weer veel geld uit te geven wat er niet is, dus extra bezuinigingen, lijkt me een slecht idee. Ik heb geen geld over," zei hij.

De ChristenUnie, een van de partijen die het kabinet in de Eerste Kamer aan een meerderheid helpt, riep vorige week juist op meer geld vrij te maken voor het leger. Dit na de Russische inval van de Krim en de oproep van de Amerikaanse president Barack Obama aan zijn Europese NAVO-bondgenoten om meer bij te dragen aan de gezamenlijke defensie. De Amerikanen zijn nu goed voor zo'n 75 procent van alle uitgaven binnen de NAVO. De Europese landen, daarentegen, hebben jaar op jaar op hun verdediging gekort.

Minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert (VVD) zij blij te zijn met de oproep van de ChristenUnie. ''Omdat iedereen zich realiseert dat vrijheid nooit gratis is." Maar zij deed geen toezeggingen. Of er meer geld komt voor haar departement is afwachten. Aangezien Hennis zich vooral heeft ingespand om op Europees niveau meer samen te werken en haar collega van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans (PvdA), daar vrijdag ook nog eens aan refereerde, lijkt het onwaarschijnlijk dat het kabinet met meer geld over de boeg komt.

De redenatie van Dijsselbloem is opmerkelijk. Hij houdt vol dat meer geld voor het leger minder geld voor andere zaken betekent. Terwijl dit kabinet alleen dit jaar al bijna 20 miljard meer uitgeeft dan er binnenkomt! Het is zelfs bereid geld te lenen om zaken te kunnen financieren die het blijkbaar belangrijker vindt dan het leger.

Sinds het begin van de economische crisis vijf jaar geleden is de overheid jaarlijks 50 miljard euro meer gaan uitgaven. Om dat te kunnen betalen, heeft het huidige kabinet de lasten flink verzwaard. Dat dekt dit jaar zo'n 30 miljard van de hogere uitgaven.

Het zijn vooral de zorgkosten die de spuigaten uitlopen. Dat wist ook de voorganger van Hennis, CDA'er Hans Hillen. Die zei eens bij Nieuwsuur, "Alleen de zorgstijging tijdens deze kabinetsperiode is al twee keer zo groot als de hele begroting van Defensie." Let wel: de stijging van de zorguitgaven kost op jaarbasis meer dan de hele krijgsmacht. "Straks heeft iedereen een rollator," zei Hillen. "Maar daar hebben we niks aan als we bezet zijn."

De kans dat Nederland door een ander land wordt binnengevallen, is natuurlijk bijzonder klein, maar de wereld is er de afgelopen jaren niet veiliger op geworden. Dat we zoveel geld aan zorg uitgeven, is op zich geen probleem. (Hoewel dat wel anders zou kunnen worden georganiseerd.) Dat we zo weinig aan defensie besteden, is dat wel.

Temeer, omdat er blijkbaar wel geld 'over' is voor nivelleringsmaatregelen. Dan geldt de eis van PvdA'er Dijsselbloem — alleen meer geld als er elders wordt bezuinigd — ineens niet.