Van hoofddoekjes wegkijken: kan dat?

Critici van het multiculti-denken verwijten de gevestigde politieke partijen, met name PvdA en CDA, te hebben weggekeken van de nadelen van de massa-immigratie en dan vooral de gevaren van de islam. In de jaren negentig was dat zeker zo, al heb je wegkijken en 'wegkijken'. Nooit is helemaal duidelijk of men het echt niet zag en ziende blind was, of dat er de andere kant op werd gekeken omdat men het niet wilde zien en er stommetje werd gespeeld. Waarschijnlijk een combinatie van beide, waarbij altijd de angst om van discriminatie te worden beschuldigd het eigen onbehagen wegmasseerde. De 'angst' voor de buitenlander werd door nette en hoogopgeleide mensen altijd groter geacht bij 'de ander', vooral bij die laagopgeleide autochtonen die toch al van vreemdelingenhaat werden verdacht.

Sinds 9/11, de opkomst van Pim Fortuyn en de moord op Theo van Gogh kan er niet meer worden weggekeken. De islam is overal, ook waar die nog niet is, maar mogelijk nog de kop op kan steken. Vandaar die hoofddoekkwesties. Kun je van hoofddoekjes wegkijken? Ja en nee. Afgelopen week zagen we daarvan een onthutsend voorbeeld bij de weggelopen meiden in Parijs. Op het NOS-Journaal was een interview te zien met een van de gesluierde meiden, zonder dat er door de nieuwslezer ook maar één woord aan haar hoofdbedekking werd vuil gemaakt. Dat gebeurde zo krampachtig, dat het absurd was en nog meer opviel. Ook de hoofddoekkwestie uit Volendam is veelzeggend. Daar eiste een 15-jarige (!) moslima het recht op met een hoofddoek naar een katholieke school te gaan, een 'recht' dat haar door de Haarlemse rechter werd ontzegd. Ze wil nu hogerop, desnoods tot het Europese Hof aan toe. In deze kwestie is het volkomen duidelijk dat er meer achter zit. Natuurlijk proberen moslimorganisaties in PVV-bolwerk Volendam tot hoever ze kunnen gaan. Ze halen daarvoor alle moderne westerse wetsmiddelen uit de kast om hun gelijk te halen en de Nederlanders (en de PVV) om het hoofd te slaan. En ondertussen de vermoorde onschuld spelen, telkens weer.

Wie denkt dat dit achterlijk is, vergist zich. Dit zijn gewiekste en hoogontwikkelde juridische tactieken, jarenlang beproefd in andere landen, en uiterst succesvol. De modernisering ('emancipatie') van de (politieke) islam is een bastaardkind van de modernisering (internationalisering) zelf. In Volendam valt een hoofddoekje nog op, omdat het er maar een paar zijn. Maar in sommige wijken van Amsterdam zijn ze al zo alomtegenwoordig dat je er niet meer van opkijkt en op een bepaald moment verschrikt vaststelt dat de Nederlanders veruit in de minderheid zijn. Dat wil overigens niet zeggen dat de moslims al een meerderheid hebben. Er zijn ook veel immigranten die geen moslim zijn, maar over deze groepen horen we weinig, en het wordt spannend hoe zij op de steeds zichtbaar wordende islam zullen reageren. (Ik zag op een zonnige zaterdag in Amsterdam vanuit mijn ooghoeken verschillende keren zwarte jongens met vechthonden, een onheilspellend verschijnsel dat ik nog niet eerder had gezien. Maar misschien overdrijf ik. 'Hij doet niks hoor', krijg ik vaak te horen als ik zelf onze kleine Boef uitlaat en iets in de boksersfeer - zowel eigenaar als hond - tegenkom.)

Bij de hoofddoekjes moet ik vaak aan Turkije denken. Ik kwam daar tussen 1989 en 2000 heel vaak, en mijn Turkse vrienden (die in Istanbul op de Amerikaanse Robert School hadden gezeten en op hoogaangeschreven buitenlandse universiteiten in Londen en Ottawa hadden gestudeerd) maakten zich grote zorgen over de opkomst van het aantal hoofddoekjes. Dat werden er elk jaar meer, hoewel de Turkse overheid strikt seculier was en onderwijsinstellingen het dragen ervan verbood. Maar er was niks tegen te doen, ook al omdat islamitische groepen hun eigen scholen oprichtten, de moslima's steeds slimmer werden en uit vrije wil hoofdbedekking zeiden te dragen. Dat laatste is waarschijnlijk ook zo, het is in elk geval niet zo dat buitenstaanders daar enige greep op hebben. Ik vermoed zelfs dat de hoofddoekjes toenamen omdat dit ook een statement was, een opgestoken vinger naar de gevestigde kemalistische partijen die vergeefs probeerden de islam de kop in te drukken. Toen ik afgelopen jaar in Istanbul was, in een land waar de AK-partij van Recep Tayyip Erdogan nu al sinds 2002 aan de macht is, kon ik niet goed beoordelen of er meer hoofddoekjes waren dan tien jaar geleden. Misschien waren het er al zoveel dat het niet meer opviel, maar van een zichtbare toename was niet langer sprake en er waren (gelukkig) ook nog veel vrouwen zonder. Ook het seculiere kamp roert zich, maar vanuit een minderheidspositie. Met de Turkse economie gaat het overigens wonderbaarlijk goed, veel beter dan in de jaren negentig. Blijkbaar is Allah op de hand van Erdogan (geen aardbevingen zoals in 1999, en de inflatie die tientallen procenten per jaar bedroeg is ook al beteugeld, historisch gezien een godswonder).

De toestand in Turkije is niet zondermeer vergelijkbaar met die in Nederland, al was het maar omdat Turkije tot de (in de tijd van Atatürk verloren) 'hartlanden' van de islamitische wereld behoort. Maar dat er ook hier een territoriale strijd sluimert tussen moslimwijken en niet-moslimwijken ligt voor de hand. Tien jaar na 2001 is Nederland ook echt wel 'wakker' als het om de islam gaat. Op 22 maart schreef ik op de Dagelijkse Standaard een stuk met de vraag of er misschien ook meer hoofddoekjes komen dankzij de PVV en het heersende anti-islamklimaat, door moslims zelf aangeduid als 'islamofobie', wat uiteraard binnen de eigen groep een mobiliserend - 'wij tegen zij' - effect heeft. Natuurlijk kreeg ik het voorspelbare verwijt 'weg te kijken', oorzaak en gevolg om te draaien, en de PVV verantwoordelijk te houden voor iets dat zij juist als enige echt tracht te bestrijden. Ik kon beter voor 'Joop' gaan schrijven (wat ik trouwens best vind, ik schrijf voor iedereen, al zijn de reacties op deze site interessanter).

Mijn punt is echter dat je na verloop van tijd niet meer ziet wie er begonnen is en dat het er ook niet veel meer toe doet, behalve in de propagandistische sfeer. Volgens mij neemt het aantal hoofddoekjes inderdaad toe, misschien explosief, maar dit laat tegelijk zien dat de Nederlandse politiek daar machteloos tegenover staat. Moslimmeiden doen dit uit 'vrije wil', en misschien ook om te treiteren, zoals de Parijse treitermeiden uit Maastricht (de hoofdstad van Limburg, alweer zo'n PVV-provincie). De vraag die de PVV en Nederland zich moeten stellen is of het wel zo effectief is om zo'n punt van die hoofddoekjes te maken. Want hoe meer ertegen wordt geopponeerd, hoe meer het er worden. Dat betekent ook dat er in de grote steden, waar de islam al niet meer is weg te denken, anders, en misschien ook besmuikter en pacificerender, op de hoofddoekjes moet worden gereageerd dan in plaatsen als Volendam, waar het tij nog te keren lijkt. Niet alleen Nederland en de gevestigde partijen moeten 'wakker' worden, maar ook de PVV, die mogelijk toch die tweedracht zaait waarover PVV-sympathisanten altijd zo wegwerperig doen. Ik zeg dat niet omdat ik 'wegkijk' van de islam, maar integendeel, omdat ik steeds meer onheilspellende signalen meen te zien voor een binnenlandse stammenstrijd. Als dat zich voortzet, kunnen we het vredige Nederland zoals het ooit was zeker vergeten.