'Unilever is een belastingontduiker en een uitbuiter, dat dit bedrijf Nederland verlaat heeft zo z'n voordeel!'

Unilever wordt geheel Brits. Een prachtig multinationaal bedrijf gaat voor ons land verloren – de zoveelste. Nu maar hopen dat Koninklijke Olie voor ons behouden blijft, want anders gaat daar onze geroemde “VOC mentaliteit”. Toch kunnen we relativerend tegen de verhuizing van Unilever aankijken: er zijn drie redenen om het toch niet zo erg te vinden. Ik ga daar in drie sessies verslag van doen. Vandaag nummer één.

Ik heb zelf het genoegen gehad kortstondig voor Unilever in Turkijke te werken. Het is een interessant bedrijf met vele goede dingen, zoals het distribueren van prima producten. Maar Unilever zou niet een multinationaal bedrijf zijn als het niet volop gebruik maakt van de mogelijkheden om winsten te laten neerslaan waar geen of heel weinig belasting betaald wordt. Dat wordt belastingontwijking genoemd en onze belastingadviseurs verdienen er een prima boterham aan. Nederland geldt als een paradijs voor fiscale ontwijking voor multinationals, hoewel daaraan geknabbeld wordt. In de landen waar omzet en winsten gegenereerd wordt betalen multinationals geen belasting, en dat klopt natuurlijk niet. In de VS wordt tegen bedrijven die een dergelijk beleid voeren, rechtzaken gevoerd. Hier niet. Multinationals maken gebruik van hun macht in de vorm van het zwaaien met de lolale werkgelegenheid. Premier Rutte heeft tevergeefs getracht de afschaffing van de dividendbelasting erdoor te krijgen en nu is dit dus het resultaat. “Wel dividendbelasting betalen? Dááág! Bye bye, zwaai, zwaai. Zo zijn onze manieren.”

Multinationals zijn bikkelhard. Engeland kent ‘shareholder value”, de positie van de aandeelhouder staat voorop. Wij kennen “stakeholder value”, de positie van allen die betrokken zijn bij het bedrijf staat voorop. Hier is dus sprake van financieel cultuurverschil. Nederlanders kunnen goed overweg met Britten en omgekeerd. Dat hebben we bij Unilever negentig jaar volgehouden, een hele prestatie. Dat gaat bij Air France-KLM niet lukken want daar zijn de cultuurverschillen veel groter. Fransen zijn centralistisch en sterk hierarchisch, Nederlanders polderen en overleggen met inspraak. Air France-KLM zie ik als een hopeloos geval van de bekende ‘bodemloze put’. We zitten daar vast, niet in een ‘intelligent lockdown’, maar in een ‘stupid lockdown’. Terug naar Unilever.

Paul Polman, ex-ceo van Unilever, is de ‘drijvende kracht’ achter de Dutch Business Summit on Refugees. Nadat hij afzwaaide werd hij opeens heftig bevangen door compassie voor de medemens. Hij gaat nu de wereld redden. Prachtig! Hij zet zich er voor in dat grote bedrijven banen beloven aan vluchtelingen. Hij wil dat we de ‘andere’ Polman leren kennen, de echte Polman, de goedertieren Polman.

Polman verdiende 12 miljoen euro, 153 keer het gemiddelde salaris van de Unilever werknemer. We hebben nooit gehoord dat Goedertieren Polman ene euro heeft afgestaan van zijn salaris voor vluchtelingen. Hypocriete Polman? Wat vindt u zelf? Polman zou Maserati rijden, mooi merk. Maar kun je Polman verwijten dat hij dit verdient? Mwah. Ben Smith van Air France is helemaal van God los: hij vraagt een bonusverhoging, terwijl het bedrijf op sterven na dood is. Hij verdient maximaal €4,3 miljoen en kan daar kennelijk amper van rondkomen.

Is dit dezelfde Polman die in 2018 bij de overheid pleitte voor het afschaffen van de dividendbelasting voor grote bedrijven? Ja. De Britse aandeelhouders van Unilever hebben in oktober 2018, het plan van een verhuizing van de hoofdzetel naar Rotterdam afgewezen. Unilever heeft een omzet alhier van ruim 1 miljard euro en doet zaken met 4500 bedrijven. Polman toen: "Mark, als je ooit wilt dat Unilever met zijn hoofdkantoor naar Nederland komt, kan dat nooit gebeuren als hier dividendbelasting moet worden afgedragen". Je kunt Polman alles verwijten, maar hij heeft hierin wel gelijk gekregen. Hij kent zijn pappenheimers.

Unilever is door de internationale koepel van vakbonden in de voedingsindustrie (IUF) beschuldigd van het uitbuiten van werknemers in het Verre Oosten. Volgens het IUF, waar ook FNV Bondgenoten lid van is, buit het concern zijn werknemers in landen als Pakistan, India en Indonesië uit door ze steeds vaker aan te nemen op flexibele uitzendcontracten in plaats van een vast dienstverband. Hierdoor verdient het personeel veel minder geld en mag het vaak geen lid worden van een vakbond. Voor het uitzendpersoneel van de theefabriek van Unilever-merk Lipton in het Pakistaanse Khanewal heeft IUF een klacht ingediend bij de OESO. Unilever en Nestlé produceren en verkopen voedsel, cosmetica en huishoudmiddelen waarin palmolie is verwerkt die in Indonesië is gewonnen onder schokkende omstandigheden.

Op de plantages komen mensenrechtenschendingen op grote schaal voor. Zo werken kinderen, soms niet ouder dan acht jaar, lange dagen en onder gevaarlijke omstandigheden, zegt Amnesty International. Daar hebben we Polman nooit over gehoord. Pensionado Polman gaat nu de Vrome Joop uithangen. Vrijwel iedereen kan de baas van de Dutch Business Summit on Refugees worden, maar niet Polman, of all people. Kom op goedertieren Paul, trek gul je portemonnee. Je hebt tientallen miljoenen bij Unilever verdiend. Daarvan kun je best één miljoen afstaan.

De slotsom is dat Unilever een mooi bedrijf is, maar wel een belastingontduiker en een uitbuiter. Dat bedrijf gaat nu van ons heen. Johan Cruijff zei het al: “ieder nadeel heb z’n voordeel”.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.