Traditioneel rechts herpakt zich

Na enkele jaren waarin politiek links de toon zette in het door de eurocrisis geteisterde Europa, lijkt het de laatste weken erop dat de traditionele rechtse partijen wat meer de wind in de rug hebben.

We zagen dat in Nederland, waar de VVD het het verlies bij de Provinciale Statenverkiezingen van 18 maart wist te beperken en de grootste partij bleef. De laatste weken doet de VVD het ook goed in de peilingen. Zoals collega Tim Engelbart deze week schreef kregen de liberalen er twee virtuele zetels bij in een recente peiling, terwijl D66 en PVV achteruit gaan.

Mogelijk heeft dit, zoals Tim ook aangeeft, te maken met het sterke optreden van Rutte in het debat voor de Statenverkiezingen en zijn slimheid om als enige de stelling te verdedigen dat het prima is als jihadisten omkomen. De premier maakte handig gebruik maakte van de afwezigheid van Wilders. Ook het asielplan van VVD’er Azmani versterkt het rechtse imago van de VVD, hoewel een ieder vooraf kon weten dat het plan niet haalbaar is binnen deze coalitie en ook stuit op allerlei EU-regels en VN-verdragen, die eerst aangepast zouden moeten worden. Het plan van Azmani lijkt daarom vooral een gebaar voor de bühne.

In Frankrijk zagen we dat een coalitie van rechtse partijen die aangevoerd wordt door Nicolas Sarkozy het goed deed bij de departementsverkiezingen en 67 van de 101 departementen wist te winnen, hoewel het Front National de grootste partij werd. De socialisten werden bijna weggevaagd en dat is een duidelijk teken dat de Franse kiezers weinig heil meer verwachten van linkse partijen die uitblinken in fraaie beloftes, maar in de praktijk de crisis verergeren door hun beleid van lastenverhoging en bureaucratische nivellering. De Franse premier Valls moest diep door het stof kruipen na de verpletterende nederlaag en gaf deze week toe dat de Franse regering de economie heeft geschaad met allerlei belastingverhogingen.

In het Verenigd Koninkrijk, waar in mei verkiezingen voor het Lagerhuis plaatsvinden, staan de conservatief-liberalen van Cameron er sterk voor door het gunstige economische tij. UKIP van Nigel Farage is weliswaar in opkomst, maar moet het op dit moment vooral hebben van onvrede onder de kiezers over het door de EU bepaalde immigratiebeleid en corruptie onder de gevestigde elite. Dat zal te weinig zijn om een echt grote doorbraak te bewerkstelligen, schat ik in.

In Duitsland zien we nu een centrum-linkse regering, maar de resultaten zijn niet bepaald om over naar huis te schrijven. Door de dure Energiewende van Merkel en de invoering van het minimumloon, is de concurrentiepositie van Duitsland achteruit gegaan. En zie, de liberale FDP kwam vorige week zowaar voor het eerst sinds tijden weer eens boven de 5% in de peilingen.

Kortom, steeds meer kiezers beginnen door te krijgen dat linkse oplossingen voor de economische crisis doorgaans niet werken. Hooguit kan de koek wat eerlijker verdeeld worden als links meeregeert en een deel van de bevolking zal daarvan profiteren, maar de koek als geheel wordt al snel een stuk kleiner. Gelukkig begint dat inzicht nu her en der door te breken.

Het grote probleem voor de gevestigde partijen (zowel rechts als links) is volgens mij dat ze geen concrete oplossingen kunnen bieden op een aantal grote thema’s, zoals de negatieve gevolgen van de eenheidseuro of het niet meer kunnen voeren van een nationaal immigratiebeleid. Dit komt doordat we als natie vastgeklonken zijn aan allerlei EU- en VN-verdragen. Hans Roodenburg heeft daar ooit een zeer verhelderend stuk over geschreven voor DDS.

De oorzaak voor het uithollen van onze soevereiniteit, is gelegen in beleidsfouten in de afgelopen 25 jaar. Nederland was decennialang sterk pro-EU en speelde een belangrijke rol bij veel supranationale (EU) verdragen. Zowel liberalen als sociaal-democraten en christen-democraten zijn daarvoor verantwoordelijk. Ze steken daarom nu liever hun kop in het zand, ontkennen de problemen die voortvloeien uit de eenheidseuro of komen met prachtige plannen die in het huidige EU-systeem volstrekt onuitvoerbaar zijn, zoals het asielplan van Azmani.

Zolang de economie van de eurozone nog in de herstelfase zit, verwacht ik echter geen grote doorbraken van nationale partijen in de belangrijkste EU-landen. De vraag is dus, in hoeverre dit herstel duurzaam is. Deze week stond daarover een mooi artikel op Jalta van Edin Mugajic: "De eurozone is een grote zeepbel". U moet wel even lid worden van Jalta om dit stuk te lezen. De econoom Mugajic kenschetst de eurozone als een grote zeepbel, vindt dat we er uit landsbelang bijtijds uit moeten stappen en heeft een nieuwe naam bedacht voor de ECB: het Europese Crisisveroorzakers Bureau.

De vraag is dus wanneer deze zeepbel zal barsten en er mogelijk grote politieke omwentelingen zullen volgen. Zolang dat niet het geval is, blijft het waarschijnlijk business as usual in de politiek, waarbij de onvrede wel zo groot is dat nationale bewegingen in de meeste landen een potentieel hebben van circa 25% tot 30% van het electoraat, maar daarmee aan hun plafond zitten. Als de zeepbel barst, kan dat heel anders komen te liggen.