Stagnatie in EU ondanks goedkoop geld

Het eerste bericht, uit het Financieele Dagblad, maakte gewag van een aanstaande fusie- en overnamegolf in Europa en met name in Nederland; het tweede bericht was de column van DFT-journalist Martin Visser over de dreigende economische stagnatie in Europa. Hoe vallen die twee berichten met elkaar te rijmen?

De gemeenschappelijke deler is even simpel als zorgwekkend: de lage rente. Doordat de rente zo laag is vlucht het kapitaal de aandelenmarkten in, met hoge koers/winst verhoudingen tot gevolg. Een aantrekkelijk perspectief voor durfkapitalisten om (een deel van) hun portefeuille te verzilveren. Daarnaast is er een grote behoefte bij bedrijven aan vers geld, omdat de banken de kredietkraan muurvast hebben gedraaid. Ook dit biedt durfkapitalisten goede mogelijkheden om hun overtollige liquiditeiten te beleggen. Maar er is ook een keerzijde aan die lage rente. Om met de woorden van Citybank econoom Willem Buiter te spreken:

Volgens Buiter is het opendraaien van de monetaire kraan broodnodig. Hij verwijst bovendien naar een studie van Nobelprijswinnaar Robert Schiller, die er afgelopen week nog op wees dat de huidige hoge koers/winst verhoudingen op de beurzen vergelijkbaar zijn met de pre-crisisjaren 1929, 2000 en 2007.

Ik ben een andere mening toegedaan dan Buiter. Zijn analyse van de huidige situatie deel ik, zijn oplossing niet. Want wat betekent dat opendraaien van de monetaire kraan? Dat betekent dat de ECB grootschalig staatsobligaties van eurozone lidstaten gaat opkopen. Of ze dat nu algemeen doen of gericht op alleen het zuiden is daarbij van geen belang: het beleid van de afgelopen jaren van heimelijke monetaire financiering van lidstaten wordt dan gewoon 'common practice'. Maar volgens het Euro Pact is dat verboden... Een ander gevolg van het gevoerde ECB-beleid is, dat beleggers het landenrisico uit hun beleggingsoverwegingen hebben geschrapt. Immers, de ECB springt toch wel bij...

Laten we eerlijk zijn, het gaat gewoon uiterst belabberd in de eurozone (en eigenlijk in de gehele EU). Als we Duitsland uit de cijfers halen, dan is overal sprake van krimp of in elk geval groeivertraging. De eenheidsmunt, met één rente voor iedereen, leidt gewoon tot een economische ramp. Zolang de Europese beleidsmakers dit niet willen of durven aanpakken zit er niets anders op dan door te modderen zoals nu het geval is. Maar dit betekent tegelijkertijd, dat het herstel van het broodnodige vertrouwen van ondernemers en investeerders achterwege blijft. Veel bedrijven zitten op een enorme berg cash, maar durven dat geld niet uit te geven, bang als ze zijn voor de onzekere toekomst. Maar het geld moet ergens heen en je ziet dan ook dat de overnameprijzen weer de pan uitrijzen. In de VS is dit al een tijdje aan de gang, met name in de pharma en telecom industrie.

Ook deze bubble mist echter een reële economische basis. Naar mijn bescheiden mening zal er weinig anders opzitten om -wereldwijd- grootschalig schulden af te schrijven. Als je kijkt naar de mondiale schuldenberg en de samengestelde interest op die berg, dan hoef je geen hogere wiskunde te hebben gestudeerd om te begrijpen dat de lage economische groei in veel landen, en met name in de eurozone, bij lange na niet in staat zal zijn om die schulden af te bouwen. En als men het langs de spaarderskant probeert op te lossen (belasten plus inflatie) dan helpt dat wel een beetje om de schulden terug te brengen, maar biedt geen enkel soelaas voor economische groei, integendeel, dan ligt het deflatiespook op de loer. We zien dit nu al in Zuid-Europa optreden. Kortom, de eurozone zit muurvast, de heren weten het, maar durven niet te doen wat nodig is.

En zo draait de eurocarroussel vrolijk verder, in de hoop dat het tij ooit keert. Maar ik vrees met grote vreze, dat het tij niet keert en dat de euro-adepten valse hoop koesteren.