Spionageroman in Teheran
Wie zit er achter de aanslagen op Iraanse kerngeleerden?
De recente bomaanslag op een prominent kernfysicus in een buitenwijk van Teheran maakt deel uit van een reeks vergelijkbare incidenten. Eerdere aanslagen troffen onder andere een bij het kernwapenprogramma betrokken commandant van de Revolutionaire Garde en een van de nucleaire faciliteiten waar aan een Iraans kernwapen werd gesleuteld. Gezien de omvang en grondige voorbereiding lijkt het onwaarschijnlijk dat dit uitsluitend het werk is van een binnenlandse oppositiegroep. Het ligt dan ook voor de hand dat een buitenlandse veiligheidsdienst erbij betrokken zal zijn. Algemeen wordt aangenomen dat de Israelische veiligheidsdienst er wel meer van zal weten. Welk land heeft immers meer belang bij het ontsporen van het Iraanse atoombomproject?
Nu is er inderdaad weinig fantasie voor nodig om te zien waarom Israel dit project zou willen opblazen. Men hoeft slechts het Iraanse kernwapenprogramma te bezien in het licht van de extreem gewelddadige anti-Israelische toespraken van de dictator Ahmadinejad. Voorkomen dat Iran daadwerkelijk over kernwapens gaat beschikken is voor Israel letterlijk een zaak van levensbelang. Maar wat voor rol spelen deze aanslagen daarin? Er doen daarover meerdere theorieën de ronde. De Britse Sunday Times citeerde een Israelische bron die de aanslagen in verband bracht met een mogelijk Israelisch bombardement op Iraanse kerndoelen. Over zon bombardement wordt al geruime tijd openlijk gespeculeerd door de Israelische politieke elite. Volgens deze bron zouden de aanslagen de kans van slagen van een eventueel bombardement aanzienlijk verhogen. Door de intellectuele infrastructuur van het Iraanse kernwapenprogramma (de Iraanse gemeenschap van kerngeleerden) een zware slag toe te brengen, zou het opnieuw opbouwen van dat programma na een eventueel bombardement veel moeilijker worden.
Nu valt in dit soort situaties niets op voorhand uit te sluiten. Overtuigender lijkt mij evenwel een andere verklaring, namelijk dat deze aanslagen juist een alternatief vormen voor de strategisch buitengewoon riskante bombardement-optie. Iran zou zon bombardement zonder twijfel opvatten als een oorlogsverklaring. Een reeks kleinere aanslagen zijn wat dat betreft een stuk veiliger. Die hebben namelijk als voordeel dat ze een element bevatten van wat de Amerikanen plausible deniability noemen: aannemelijke ontkenning van betrokkenheid. Iran kan wel tieren tegen de vermoede rol van Israel bij deze aanslagen, maar zonder overtuigend bewijs dat Israel er inderdaad achter zit, ontbreekt een casus belli.
Overigens is er nog een derde, intrigerender optie. Het kan namelijk ook zijn dat Israel nooit werkelijk heeft overwogen om te gaan bombarderen. Alle retoriek van Israëlische kant over een ophanden zijnde aanslag zou dan alleen maar bedoeld zijn om de Iraanse aandacht af te leiden van hun werkelijke bedoelingen, namelijk het dwarsbomen van Irans atoomambities via een reeks van zorgvuldig voorbereide aanslagen. Terwijl de Iraniërs de horizon afspeuren op de komst van Israëlische bommenwerpers, wordt onder hun neus het nucleaire programma langzaam maar zeker afgebroken stap voor stap, geleerde voor geleerde.
Welke van deze opties de juiste is? Wie het weet mag het zeggen. Feit is in ieder geval dat de Iraanse atoomambities door deze aanslagen een zware slag is toegebracht; iets waarom de vrije wereld bepaald niet rouwig hoeft te zijn.
Foto: Wikipedia Commons
Ga verder met lezen
Dit vind je misschien ook leuk
Laat mensen jouw mening weten
Lees ook