Sneue typetjes

Het is een bijzondere dag. Het warmterecord uit augustus 1944 (38,6 graden in Warnsveld in de Achterhoek) wordt vandaag misschien wel gebroken. De radio maakt melding van lange files naar de kust. Het is stil op straat. Het is stil in de kranten. De goede columnisten zijn met vakantie. Onze dames en heren politici zijn al weer weken met reces, in afwachting van de kabinetsplannen over zo’n 6 miljard aan bezuinigingen (lees: lastenverzwaringen) die later deze maand naar buiten zullen komen en een stormachtig politiek seizoen zullen inluiden, culminerend in de verkiezingen voor gemeenteraad en Europees Parlement in het voorjaar van 2014.

Maar zover is het nog lang niet. Op de radio deelt een dame mee dat haar schaduwkabinet wel actief is en ze interviewt een hoogleraar die alles weet van de woningmarkt, en een alarmistische toon aanslaat. In Italië is Berlusconi nu dan toch echt veroordeeld, en links journaille kraait victorie (zoals u gisteren bij Knevel & Van den Brink hebt gezien). Ik heb, heb ik ontdekt, eerlijk gezegd een zwak voor foute mannen. Lance Armstrong blijft een held, Mart Smeets is de beste, en Berlusconi, ach, ik heb eigenlijk helemaal geen hekel aan hem. Mijn sympathie neemt zelfs toe, evenredig aan de triomfen die anderen uitroepen. Ik geef toe dat dit vooral wordt ingegeven door een hartgrondig wantrouwen tegen een bepaald soort mensen, zeg maar: de Bas Mestersen e tutti quanti van deze wereld, maar voor een dag als deze vind ik dat wel genoeg.

Daarom blikken we op een dag als vandaag nog even terug op het bedreigingsrelletje rond Ebru Umar. Bedreigingen, ach, zolang columnisten en ander schrijvend gespuis als niet-politici niet tot het Rijksdomein horen, blijven ze vogelvrij. En op de sociale media kunnen hele en halve gekken hun heldenrol spelen door, liefst anoniem, anderen met geweld te bedreigen. Het zijn sneue typetjes, maar je weet maar nooit. En inderdaad, zoals Ebru Umar zei: het leidt vroeg of laat tot zelfcensuur, en dat is de doodsteek voor het vrije debat dat in een democratie onmisbaar is.

Sneue typetjes zitten niet alleen bij Knevel & Van den Brink of werkloos achter hun laptop, ze zitten ook in de redactie van radio- en TV-programma’s.  John Jansen van Galen smeet deze week een dikke komkommer de ether in, toen hij in het Parool en op Radio 1 mocht klagen over de toneelstukjes die in actualiteitenprogramma’s op radio en TV worden opgevoerd. Ze worden immers zorgvuldig voorbereid, en zelfs gerepeteerd (‘gescript’). What’s new?  Redacties bellen vantevoren met hun gasten, en willen precies weten wat zij gaan zeggen zodat de presentator niet voor verrassingen komt te staan. Nooit anders meegemaakt. Of ze stellen hun gasten vragen die ze in de uitzending helemaal niet willen stellen, maar die ze hen van tevoren voorleggen om hen gerust te stellen en over te halen vooral toch te komen, om het hen in de uitzending zelf moeilijk te maken.

Maar met Bas Mesters, gewoon one of us, is dat vast niet gebeurd.