Sid Lukkassen: Topambtenaren en miljardairs slaan de handen ineen

Nog altijd suddert de ellende rond de toeslagenaffaire voort: de zaak rond een gastouderbureau in Eindhoven. Daarbij werden zo’n 300 ouders slachtoffer doordat hun toeslagen voor kinderopvang in 2014 zijn stopgezet. Vervolgens werd er jarenlang geld teruggevorderd: ouders kwamen in grote financiële problemen ondanks dat dit probleem bekend was in de ambtelijke top. De belastingdienst hield informatie achter in rechtszaken die in het voordeel van de ouders was. Na enig getouwtrek vertrok staatssecretaris Menno Snel (D66); in de krant stak premier Rutte echter de topambtenaren juist veren in de reet.

Dit maakte de woede los van Kamerlid Renske Leijten (SP). Zij bekritiseerde de “duiventil en de baantjescarrousel van topambtenaren” – in het debat reageerde Mark Rutte verontwaardigd. Hoewel de kritiek van Leijten terecht is, is het opmerkelijk dat de SP nu plots achter de Deep State aangaat (deel 1|2). Leijten nam de topambtenaren onder vuur die de levens van hardwerkende burgers ruïneren, om vervolgens een gouden handdruk mee te krijgen en een week later weer bij een ander departement aan de slag te gaan. De politiek zwijgt hier doorgaans over, want politieke bestuurders zijn afhankelijk van diezelfde topambtenaren.

Politici worden gekozen, treden aan als bewindslieden en hebben dan vier jaar om hun kunstje te doen terwijl ze zich voorbereiden op de volgende verkiezingen. Topambtenaren hebben de meeste dossierkennis en maken hiermee de dienst uit. Zij weten precies welk skelet in welke kast te vinden is en als een bewindspersoon wat eigenwijs of lastig wordt, dan komen er plots dossiers boven.

Zo ruimde Mark Harbers (VVD) abrupt het veld toen criminaliteitscijfers over asielzoekers bleken te zijn weggemoffeld. Maar deze manipulatie was toch écht door ambtenaren bekokstoofd. De ambtelijke top bleef echter volledig buiten schot, zoals Bart Reijmerink terecht aankaartte op De Nieuwe Zuil: ‘Waarom praat niemand over de vierde macht’?

Hoe kan het dat we de SP hierover niet horen? Waar blijft het kritische SP-geluid over de massa-immigratie en de deals die worden bekokstoofd tussen de advocatenlobby, topambtenaren, grote werkgevers en mensensmokkel-NGO’s? Waar het gaat over het crony capitalism van de klimaatlobby? Waar allerlei met-de-politiek-verweven CEO’s zichzelf verrijken vanuit de portemonnee van belastingbetalers? Waar hardwerkende arbeiders kampen met bikkelharde concurrentie die hun lonen drukt? De SP presenteerde een kritische rapportage over Polenhotels tijdens de Europese Verkiezingen – wellicht is die keutel nu ingetrokken omdat de verkiezingsuitslag tegenviel? Wat de massa-immigratie en het crony capitalism van de klimaatlobby betreft, is diezelfde felle toon van de SP nergens te bespeuren...

In zijn debat met Leijten straalde Rutte in zijn glansrol als schoothondje van de Deep State. Merk op dat hij het Kamerlid aanmatigend toesprak als “Renske”, terwijl hij onlangs nog een PVV-Kamerlid de les las omdat die het volgens Rutte “seksistische” woord “theekransje” gebruikte. Dit is beslist meten met twee maten. Laten we hier geen woorden meer aan vuilmaken, want we vergroten enkel de kans dat de premier het Kamerdebat met nóg meer virtue signalling en deugspeak gaat vervuilen.

Wat de toeslagenaffaire en de rol van topambtenaren betreft, heeft de SP natuurlijk gelijk. Rutte heeft een ruggengraat van slagroom. De premier baalt merkbaar dat topambtenaren ter verantwoording worden geroepen – was juist niet de VVD ooit de partij die paal en perk wilde stellen aan de willekeur van ambtenaren en de machtsuitbreiding door de overheid? Je zou het van een klassiek liberaal verwachten. Maar Rutte is natuurlijk geen klassiek liberaal: hij is een opportunist die zijn eigen moeder zou verkopen om een dag langer aan het roer te mogen staan.

Denk maar aan Rutte’s leugens over ontbrekende notulen bij het schrappen van de dividendbelasting – een voorstel dat in geen enkel verkiezingsprogramma stond! Wim Kok ging de geschiedenis in als een laconieke graaier – hoe de geschiedenis over Balkenende zal oordelen is nog te bezien. Maar van Rutte is nu al duidelijk dat historici hem zullen kennen als een man die zich nooit in de ziel liet kijken, waar werkelijk niets authentieks aan is, met fluïde principes en geen enkele coherente ideologie. Zijn grootste verdienste is dat hij Nederland in bestuurlijke zin bijeenhield waar het land in politieke versplintering uiteen had kunnen waaien. De kabinetten die we ervoor terugkregen waren echter zó visieloos en slecht voor Nederland, dat politieke verpulvering waarschijnlijk beter was geweest. De beste jaren in België zijn de jaren waar er geen regering was.

Nu we toch spreken over crony capitalism – nog even over de miljardairs die bijeenkomen in Davos om “nog harder te deugen dan Rutger Bregman”, aldus TPO. Rutte wordt er speciaal ingevlogen om een potje te deugen tegenover de filosoof Harari. Wie weet zal Rutte daar alsnog iets van een levensbeschouwing ontvouwen (toegegeven, het is een beetje laat in zijn carrière) – we zullen zien. Enfin, deze conferentie zal in morele zin de weg plaveien naar hogere belastingen. TPO meldt dat de miljardairs liefdadigheidswerk als “achterhaald” beschouwen en dat nu iedereen zijn “fair share” aan belastingen moet opbrengen.

Iemand met een miljard kan meer dan honderd miljoen aan belastingen afdragen en nog steeds steenrijk zijn. Het verhogen van belastingen op de onder- en middenklasse zal daarentegen andere gevolgen hebben. Toch zal dit laatste geschieden onder het morele argument van de miljardairs: “Kijk, wij doen het ook!” Uiteindelijk zijn overheden weer klanten bij de bedrijven van de miljardairs – zij kopen daar bijvoorbeeld op grote schaal computers. One way or the other stroomt het belastinggeld wel weer in hun zakken...

“Als we dit niet doen, dan komen de hooivorken”, aldus de miljardairs. Het hooivorken-argument verliest echter met de dag relevantie want het duurt niet lang meer of ze laten drones en robotwapens hun oorlogen uitvechten. Al met al bereiden het grootkapitaal en de collectieve sector samen de weg voor een nóg grotere rol van de overheid in de economie. Zo zijn we terug bij Rutte en de sms’jes die hij ontvangt van de topmannen van Shell en Unilever: ondanks jarenlange regeringsdeelname door de VVD groeide het aandeel van de staat in de economie.

Het is alarmerend dat de miljardairs in Davos SP-taal beginnen uit te slaan. Zie het boek van de Poolse anticommunist Ryszard Legutko: The Demon in Democracy (2017). Het laat zien dat liberale democratieën – als zij eenmaal het progressivisme in zich laten doordringen – steeds meer trekjes aannemen van een communistisch bestuur, zoals topambtenaren die zich onttrekken aan democratische controle. De massa houdt altijd een dorst naar gelijkheid die linksige democratieën delen met communistische regimes. Deze dorst naar gelijkheid verklaart waarom communisten in de publieke perceptie kunnen wegkomen met grootschalige moordpartijen, en conservatieve militaire regeringen niet. Miljardairs weten als geen ander hoe zij uit deze dorst naar gelijkheid weer munt kunnen slaan.

Sowieso hield de Koude Oorlog – omdat het communisme een tastbaar alternatief systeem bood – de ergste excessen van het kapitalisme in bedwang. Het kapitalisme moest zichzelf nog echt bewijzen. Nu het communisme is verschrompeld is het hek van de dam. Via de open grenzen worden honderdduizenden migranten naar binnen gepompt zodat het grootkapitaal de lonen naar beneden kan drukken. De nadelen worden door topambtenaren onder het tapijt geveegd: de val van Mark Harbers bewijst dit. Miljardairs liggen in bed met grote overheden: via de klimaat-technocratie worden de winsten geprivatiseerd en de verliezen gecollectiviseerd. De SP hoor je hier niet over...