Sanquin rijk van ons bloed

Ieder jaar doneren jaarlijks bijna vierhonderdduizend Nederlanders, waar ondergetekende er tot voor kort een van was, bloed bij de bloedbank. Een nobel gebaar, zeker gezien bloed doneren in Nederland volledig op basis van vrijwilligheid gebeurt waarbij volgens de wet geen geld ontvangen mag worden voor het gegeven bloed. Sanquin, de bloedbank-monopolist, geeft dit bloed echter niet gratis door. De afnemers, zoals ziekenhuizen, betalen tweehonderd euro per zak bloed, 32% boven het Europese gemiddelde. 

Dat er kosten gemaakt worden op de bloeddonaties is heel begrijpelijk. De wervingscampagnes kosten geld, er zijn kosten voor het versturen van de oproepkaarten en al het bloed moet goed gecontroleerd worden voordat het geleverd wordt. Volgens gegevens van Sanquin zelf gaat 6% van de opbrengst naar de donoren (wervingscampagnes en dergelijke), 64% gaat naar de inzameling, bewerking en controles en maarliefst 30 % gaat naar de “ondersteunende diensten” waar bijvoorbeeld het hoger personeel onder valt. 

Zo haalt Sanquin, dat zelf de huidige wet van harte ondersteund op haar website, op de vrijwillige bloeddonaties in 2012 een omzet van maarliefst 381,1 miljoen euro en een nettowinst van 23,3 miljoen euro. De directie krijgt intussen een tonnensalaris. Zijn de belanghebbenden, zowel de patiënt als de donateur, daar wel mee gebaat?

In Nederland is 2,5% van de bevolking bloeddonor. In andere landen zoals Spanje en Engeland, waar ook niet betaald mag worden voor een bloeddonatie, zijn de percentages vergelijkbaar. Een groot verschil zijn de Verenigde Staten waar ongeveer 10 % van de bevolking bloeddonor is. Het is ook een van de weinige landen waar betaald mag worden voor bloed. Nederland kent met name een groot tekort aan plasmadonoren. 

Dat laatste is zeer ernstig. In het verleden heeft de politiek de principiële keuze gemaakt om te verbieden te betalen voor lichaamsmateriaal. Met name linkse partijen vinden hierin die principes belangrijker dan mensenlevens. In 1995 heeft Nederland zelfs de import van medicijnen waarin betaald bloedplasma is verwerkt verboden. Toen werd al gewaarschuwd voor grote tekorten. 

Het standpunt van Sanquin standpunt heeft er onlangs bij mij voor gezorgd dat ik na tien donaties ben gestopt als donor. Niet zozeer omdat ik geld wil verdienen aan mijn bloed, maar omdat ik de principes niet begrijp. Als donors het per sé onbezoldigd moeten doen, waarom wordt het bestuur dan tegelijkertijd wel zo ruimhartig betaald? En is het hebben van voldoende bloed(plasma) niet belangrijker dan winst of principes? Laten we zo snel mogelijk een einde maken aan het verbod op betaald doneren en er mee stoppen om Sanquin als monopolist in stand te houden.