Samenwonen is (g)een kunst

Heel af en toe, als ik op straat wandel of de tram pak, wil ik weleens denken: de mens is vergeten dat de wereld niet alleen om hem draait. Asocialiteit en egoïsme zijn de norm geworden. De brave burgers die nog met respect met anderen omgaan, hebben het nakijken. Zij zijn archaïsche objecten, die met hun correcte gedrag niets te zoeken hebben in de moderne maatschappij.

Asociaal en egoïstisch gedrag komt uiteraard niet alleen voor in het publieke domein, maar ook achter de voordeur. Geen wonder dat steeds meer mensen van elkaar scheiden na oneindig geruzie om de kleinste dingetjes. Nederlanders weten niet goed hoe ze moeten samenwonen, omdat ze zich niet realiseren dat ze elkaar de ruimte moeten geven en dat ze hun eigen ego opzij moeten zetten om tegemoet te komen aan de ander. Dat hebben ze nooit geleerd. 

Het is dan ook niet gek dat uitgevers zelfhulpboekjes en zakbijbels over samenwonen uitgeven, zoals het onlangs uitgebrachte Succesvol samenwonen van oud-Miljonair-hoofdredacteur Onno Aerden. Het is een soort mini-beschavingsoffensiefje (maar zonder het vingertje, want het is en blijft een zelfhulpboekje). Aerden wordt in een voorwoord door psychiater Bram Bakker aangeprezen om zijn ervaring met het samenwonen. De auteur is een 'ervaringsdeskundige' op het gebied van samenwonen; inmiddels is hij bezig aan zijn vierde serieuze poging (!). Bakker: "Van de fouten van een ander kun je leren."

Voor mensen die al jaren succesvol samenwonen zonder teveel gedoe en geruzie, zullen de tientallen tips – variërend van 'neem de dag met elkaar door' en 'respecteer elkaars privacy' tot 'dieet mee' en 'bespaar niet op kleine luxe' – uit het boekje dan ook niet bijzonder veel waarde hebben. Levenservaring is voor die mensen voldoende om te weten hoe je om moet gaan met je partner, maar voor de egoïstische (en tegelijk wanhopige) medemens zou zo'n zakbijbeltje een goede manier kunnen zijn om erachter te komen waar het iedere keer toch misgaat tijdens het samenwonen. Want wat zou hij leren?

Een paar punten: respecteer de behoeften van de ander (met name op het gebied van privacy), doe dingen samen (aan tafel eten, uitjes, tv-kijken) maar doe ook regelmatig dingen helemaal alleen (zoek een hobby!) en het aller-, allerbelangrijkste: zet je ego opzij. Het draait niet alleen om jou, maar ook om de ander, om jullie samen. Het klinkt zo makkelijk, maar samenwonen is, net als trouwen, hard werken. Voor een steeds groter wordende groep Nederlanders is het heel moeilijk om zich níet egoïstisch, asociaal én jaloers te gedragen binnen een relatie, net zoals ze zich niet behoorlijk kunnen gedragen in het publieke domein. Ze kunnen én willen hun ego niet opzij zetten om de ander gelukkig te maken. Ze geven het samenwonen al op voordat ze hun best hebben gedaan er iets van te maken.

Ontelbaar veel ruzies en vele scheidingen zullen volgen als dit beschavingsoffensiefje, dat begint bij de mensen zelf, uitblijft.