Rutte I viel niet alleen door de PVV

Ja, de lichtelijk paranoïde Geert Wilders koos ervoor om te breken met het meest rechtse kabinet in decennia, maar nu blijkt uit een reconstructie van de Volkskrant dat de echte problemen voor Rutte I zijn begonnen met miscommunicatie en onenigheid binnen de toenmalige regeringspartij CDA. Oftewel, het CDA is net zo goed schuldig aan de val van het eerste kabinet-Rutte als Wilders zelf.

De krant heeft gesproken met elf betrokkenen, waaronder toenmalig staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen (CDA) en minister Gerd Leers van Immigratie (CDA). En wat blijkt? CDA-leider Maxime Verhagen kon door miscommunicatie en onenigheid binnen de CDA-top niet leveren wat hij aan Wilders had beloofd. En dat was voor Wilders, die al die tijd bang was dat hij in het ootje werd genomen door VVD en CDA, de reden om er de brui aan te geven.

Volgens de Volkskrant interpreteerde Verhagen vertrouwelijke theoretische berekeningen van Knapen over wat hij nog zou kunnen missen in zijn budget voor Ontwikkelingssamenwerking (2 miljard, zo vertelde Knapen tegen Verhagen) te letterlijk, berekeningen waarmee Verhagen naar Wilders stapte om een belofte te doen. Daar was Knapen absoluut niet blij mee, hij dreigde zelfs met aftreden.

"Prima Maxime, maar je begrijpt dan wel dat ik aftreed," aldus Knapen tegen Verhagen. Knapen beschouwde het bedrag van 2 miljard als een theoretische exercitie, niet als een echte mogelijkheid. Verhagen, die bang was dat de partij uit elkaar zou vallen omdat een steeds groter deel van het CDA zich verzette tegen de samenwerking (ook binnen het kabinet zelf), kwam Knapen daarom tegemoet. Wilders ving vervolgens bot tijdens het Catshuisoverleg. De rest is geschiedenis.

Wat deze reconstructie van de Volkskrant bewijst, is dat de linkervleugel van het CDA, aangevoerd door Ruud Lubbers, uiteindelijk haar zin heeft gekregen. Rutte I is niet meer, de rechtse katholiek Verhagen is weg, Wilders zit in de oppositiebankjes. Het meest rechtse kabinet is vervangen voor het meest linkse kabinet ooit, waarschijnlijk tot grote tevredenheid van Lubbers en zijn trawanten. Ook al is zijn eigen CDA eraan ten onder gegaan.