Renske Leijten (SP) gelooft niet in een 'betere' Rutte: 'De pyromaan die de brand veroorzaakt gaat hem niet blussen'

SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten gelooft niet dat VVD-premier Mark Rutte in staat is om de bestuurscultuur in Nederland te veranderen. "De pyromaan die de brand veroorzaakte," zegt ze daarover, "gaat hem echt niet blussen. "Den Haag is wel klaar met Rutte," voegt ze daar aan toe. "Dat weten we allemaal."

De afgelopen jaren trok SP-Kamerlid Renske Leijten met grote regelmaat op met haar collega van het CDA, Pieter Omtzigt. Samen waren ze er verantwoordelijk voor dat de misstanden in de Toeslagenaffaire uiteindelijk aan de kaak gesteld werden. In een interview met de Volkskrant zegt ze dat ze hierdoor heel wat kennis vergaarde over de gang van zaken in Den Haag, en dan met name over de Rutte Doctrine. Toch was ze enigszins verrast dat de problemen en het gebrek aan transparantie en openheid "nog veel dieper" zitten dan ook zij al dacht.

"Niet alleen op het ministerie van Financiën, maar ook in het kabinet is er blijkbaar een gebrekkige moraliteit en te weinig besef van constitutionele verhoudingen tussen kabinet en Kamer," zegt Leijten. "Dat is ook wat Rutte in onze verhoren zei: dat wat tussen ambtenaren en bewindspersonen rondgaat, niet naar buiten moet komen voordat het tot een besluit heeft geleid. Terwijl het de grondwettelijke positie van de Kamer is daar wel kennis van te kunnen nemen."

Dit is allemaal deel van wat oppositiepolitici tegenwoordig "de Rutte Doctrine" noemen. En die Doctrine is precies waarom zij niet gelooft dat Rutte, die verbetering heeft beloofd, daar daadwerkelijk toe in staat is. Datzelfde, denkt zij, geldt voor Sigrid Kaag en ook voor CDA-leider Wopke Hoekstra.

"Wat de Rutte Doctrine is gaan heten - zoveel mogelijk geheim houden voor de Tweede Kamer - is iets van deze generatie ministers en politici," legt Leijten uit. "Sigrid Kaag heeft het steeds over nieuw leiderschap. Maar ik denk: jij zat in datzelfde kabinet waar het blijkbaar normaal was over individuele Kamerleden als Pieter Omtzigt te spreken. Datzelfde geldt voor Hoekstra."

"De VVD peilde in december dat de toeslagenaffaire Rutte niet werd aangerekend," zegt Leijten ook. "Dus dacht de VVD: we trekken de coronakaart van het crisismanagement, dan gaat Rutte glorieus winnen. Wat dat betekent voor het vertrouwen in de politiek, in instituties, zal ze aan hun reet roesten. De pyromaan die de brand veroorzaakte, gaat hem echt niet blussen." Daarbij refereert ze natuurlijkl aan Rutte én ook aan Hoekstra. Wat Kaag betreft moet ze het "nog maar zien" of die iets nieuws kan doen.

Maar wat de VVD-premier betreft, "Den Haag is wel klaar met Rutte," aldus Leijten. "Dat weten we allemaal."