Rassensegregatie is back in town! Nu alleen niet in Zuid-Afrika, maar in Nederland

“Deze Beeldbrekers gaan Van Gogh inclusiever maken,” juicht NRC. We zien op de voorpagina van de cultuursectie drie vrouwen van midden twintig: een donkergekleurde dame, een moslima en een lichtgetinte vrouw. Ze zijn wellicht in Nederland geboren en getogen. Maar ze worden geselecteerd op basis van hun kleur en herkomst van hun ouders. Onduidelijk is welke herkomst, maar laten we eens aannemen Ghana, Syrië en Turkije, I don’t know. Blijkbaar wordt de ooit-herkomst belangrijker gevonden dan het feit dat deze vrouwen geboren en getogen Nederlands zijn.

Hun vrienden en kennissen voelen zich niet thuis in het Van Gogh Museum, omdat: “als je op de museumvloer kijkt, de beveiligers en winkelmedewerkers: dat zijn allemaal mensen met een diverse achtergrond, maar hoe hoger je komt in het museum, hoe witter het wordt”, zegt Aljic. Is dit niet een tikkeltje racistische uitspraak? “Hoe witter het wordt”, ja, dat moet dan wel heel erg zijn. Moeten we hieruit opmaken dat Aljic een hekel heeft aan wit en dus aan autochtonen? Zijn ze “systematische racisten”? Weg met wit? Wit is geen kleur?!

Is het Van Gogh museum “institutioneel racistisch” of “systemisch racistisch”? Het museum lijkt zelf die mening wel toegedaan, met een invasie van Beeldbrekers. Is het dan vreemd dat Aljic zegt hoger je komt in het museum, hoe witter het wordt ? Dat lijkt me niet. Het Van Gogh Museum suggereert dit uitdrukkelijk zelf.

“De uitdaging is dit witte patroon te doorbreken. Mijn droom is dat alle 17 van de Beeldbrekers op de een of andere manier een vaste aanstelling krijgen bij het museum” , zegt een trotse Martin van Engel, programmamaker van het Van Gogh museum. Ook Van Engel vindt ‘wit’ dus niet gepast. Moeten we Van Engel, met referte aan Wildersproces, een racist noemen? Liever niet, maar het kan niet anders.

Hoe zal dat inclusie programma er uitzien? Dat vragen we ons enigszins benauwd af. Wordt het museum gevuld met parafernalia uit de landen van herkomst verdeeld over de zalen, begeleid door uitheemse muziek? Komen er 17 Beeldbrekers, alleen uit niet-westerse landen, of mag er ook bijvoorbeeld een Bulgaar bijzitten, ik noem maar iets vreemds? Zij het allen vrouwen, lang leve de diversiteit? Of mag er ook een man bij zijn? Waarom heten ze zo agressief Beeldbrekers? Welk beeld moet gebroken worden? De schilderijen blijven toch aan de muur hangen, toch? Of komen er ook uitheemse schilderijen bij? Dat zou consequent zijn! Want hoe kunnen deze dames zich betrokken voelen bij enkel witte schilders? Witte schilders hoe laag en hoe hoog je komt. Hoe erg is dat! Hoe zou Van Gogh hiertegenover staan? Zou hij dan ook zijn andere oor afsnijden?

Waar zijn we in hemelsnaam mee bezig? Niet vaardigheid, maar herkomst van ouders is selectiecriterium voor de 17 Beeldenbrekers. Het museum gaat er blijkbaar van uit dat geen integratie heeft plaatsgevonden bij deze Nederlandse meisjes. Hoe triest is dit. Gaat dit ten koste van kwaliteit? Ja, natuurlijk. Als je volledig verkeerde selectiecriteria aanlegt, dan gaat dit sowieso ten kosten van kwaliteit. Vinden we dat dan niet erg? Persoonlijk ik wel, maar Martin van Engelen vindt dat blijkbaar niet. Ruimbaan voor inclusie! Zijn het Van Gogh Museum en NRC de weg kwijt? Het zou zomaar kunnen. Ik weet het eigenlijk wel zeker.

Hoe moeten we deze Beeldenstorm interpreteren? Je zou het een vorm van rassensegregatie kunnen noemen. Rassensegregatie is afscheiding en selectie naar ras en herkomst. Dat vindt in ons Van Gogh Museum plaats in het kader van de inclusiehysterie, de doelgerichte en afgedwongen inclusie. Waar politieke dwang plaatsvindt, duikt ook fascisme op. Dat verraderlijke monster zie ik op steeds meer plaatsen opduiken.

Is er ooit een tijd geweest dat links te hoop liep tegen segregatie? Ja, we gingen tekeer tegen de rassensegregatie in Zuid-Afrika. Dat was terecht. Rassensegregatie was en is abject. Segregatie verdeelt mensen op basis van dingen waar ze niks aan kunnen doen. Het suggereert immers dat iemands ras, de belangrijkste eigenschap is op basis waarvan een persoon behandeld moet worden. Segregatie is onmenselijk. Het reduceerde het individu tot een gezichtsloos lid van de groep. Critici duidden er bovendien op dat het absurd was. Want onder de huid zijn we immers allemaal gelijk. Martin Luther King hamerde daar ook op. Hij is allang vergeten.

Is raciale integratie belangrijk voor Nederlandse intellectuelen, de elite? Dat vonden ze ooit, decennialang. Sommigen menen dit nog steeds. Maar een opmerkelijke transformatie heeft plaatsgevonden. De elite is niet langer tegen segregatie. Politici, cultuurinstellingen, universiteiten, media menen dat ras centraal staat voor de menselijke identiteit. Zij eisen dat individuen op die basis worden gewaardeerd of bestraft, zie de identiteitspolitiek, ook in het Van Gogh Museum.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.