Protestantse Kerk in Nederland veroordeelt antisemitische uitspraken Maarten Luther officieel
De Protestantse Kerk in Nederland zich vandaag voor het eerst officieel gedistantieerd van de vele antisemitische uitspraken van Maarten Luther, één van de grondleggers van het protestantisme.
In een verklaring die vandaag wordt voorgelezen tijdens een studiedag laat de PKN weten dat de uitspraken van Luther "absoluut niet kunnen." Ook zegt de PKN dat, hoewel hij lang niet de enige (christelijke) jodenhater was in de geschiedenis, hij wel degelijk "een akelige rol heeft gespeeld" in de verspreiding van het antisemitisme in Duitsland en de rest van Europa.
Deze veroordeling had decennia -- zo niet eeuwen! -- geleden al moeten komen, maar beter laat dan ooit. Luther was namelijk niet alleen een belangrijke protestantse theoloog -- de grondlegger van het protestantisme in Duitsland en Nederland -- maar ook een ongekende jodenhater. Zo schreef hij in het boek Over de Joden en hun leugens dat joden opgepakt moesten worden en naar werkkampen gestuurd moesten worden. Later werden dit soort teksten gebruikt door andere jodenhaters, waaronder de nazi's, om antisemitisme te verspreiden, acceptabel te maken, en zelfs te verpakken in een christelijke verpakking.
Onze kerk bestond in die roerige tijd nog niet, benadrukt de PKN in de verklaring. "In deze kerk wordt de band met Luther niet door iedereen op dezelfde manier gevoeld." De PKN kwam in 2004 voort uit een aantal fusies. Maar: "Als voortzetting van de Lutherse Kerk weet Protestantse Kerk zich deel van een lutherse geschiedenis die zijn zwarte bladzijden kent." Ze moet zich naar eigen zeggen steeds opnieuw 'reformeren'.
Dat klinkt natuurlijk fantastisch -- en het is nog deels waar ook -- maar de PKN doet net alsof dit een recente ontwikkeling is. Dat is dus absoluut niet het geval. We hebben het over schrijfsels van Luther van bijna 500 jaar geleden. Het is dus niet zo dat de PKN zich hier niet al veel eerder van had kunnen distantiëren.
Maar goed, beter laat dan ooit. De PKN laat duidelijk weten dat het niets te maken wil hebben met Luthers antisemitisme. Dat is een goede en belangrijke stap in de juiste richting.
