President Rekenkamer sloopt zelfbeeld van Nederlandse overheid: 'Financieel slecht georganiseerd, zelfs 19de eeuws!'

Volgens president Arno Visser van de Algemene Rekenkamer is Nederland helemaal niet goed georganiseerd als het op de boekhouding van het Rijk aankomt. Het meest recente en meest schrijnende voorbeeld dat hij noemt: het ministerie van Volksgezondheid kan 5,1 miljard euro aan uitgaven niet goed verantwoorden.

Visser doorprikt in het Algemeen Dagblad het zelfbeeld van Nederland als een goed georganiseerd en financieel verantwoordelijk land en noemt het Nederlandse staatsapparaat in sommige opzichten zelfs "negentiende eeuws." Hij omschrijft het als volgt: "Het is alsof je een auto hebt waarin meters ontbreken, waarin je op het dashboard wel kunt zien hoe hard je rijdt en niet kunt zien hoeveel benzine er nog is."

Nu we de coronacrisis hebben meegemaakt en hebben kunnen zien hoe de overheid op zo'n beetje iedere mogelijke manier faalt, is de kritiek van Visser een beetje als het intrappen van een open deur. De grootste kritiek die Visser debiteert is dat de financiële verantwoording bij de overheid een bijzaak is geworden en waarop is bezuinigd. Maar het probleem gaat eigenlijk veel dieper.

Bij onze overheid lijk je niet echt te kunnen worden afgestraft als je miljoenen of zelfs miljarden weggooit. 'Foutje moet kunnen en ik heb ervan geleerd,' is dan vaak de reactie. Dat minister Hugo de Jonge bijvoorbeeld te dure mondkapjes heeft besteld, midden in de coronacrisis, kan hem nog wel worden vergeven. Maar dat de overheid die dingen éérst aan China heeft verkocht, toen duurder terug moest kopen én vervolgens niet weet waar ze liggen opgeslagen? Dát is pure incompetentie en wanbeleid. Het heeft niets te maken met onderbezetting bij de boekhouding, en Visser is wat dat betreft dan ook veel te mild in zijn kritiek.

Visser belicht dus vooral het probleem van onderbezetting waardoor bonnetjes kwijtraken en er onvoldoende kennis in huis is om te bepalen of aanbestedingen wel volgens de regels zijn verlopen. Maar waar hij met een grote boog omheen lijkt te lopen is het feit dat ministers, ministeries en ambtenaren niet worden afgerekend op soms ronduit onverantwoordelijke beslissingen. Wie schudt Nederland nu eindelijk eens wakker uit de mooie droom dat alles hier perfect in orde is?