Pragmatische politiek (en daarmee D66) vormt het nieuwe gevaar voor onze mensenrechten

De huidige regering is wars van vergezichten en idealisme. Het is een typisch Paarse coalitie: consensus en pragmatisch gericht. Het gaat om het vinden van praktische oplossingen voor politieke fundamentele problemen. Mensenrechten zijn in dit opzicht een obstakel die uit de weg geruimd moet worden voor de pragmatische politiek.

De Donorwet, de Sleepnetwet, het afschaffen van de Referendumwet. Dit zijn maar een aantal recente voorbeelden voor hetgeen waar ik het over heb. Voor de regering is er een problem, daar moet een praktische oplossing voor gevonden worden en dan maar implementeren.

De Donorwet gaat tegen het Zelfbeschikkingsrecht in. Dat maakt de regering niet uit, want ze verdedigt het voorstel met praktische voorbeelden en argumenten met een pragmatische basis. Het lijkt allemaal zo lekker goed bedoeld, want als het werkt, dan maakt het toch niet uit? ‘Een persoon moet maar eens de moeite nemen om een keuze te maken en als die dat niet wil of kan, dan heeft die ook geen recht op organen!’ Argumentatie puur bekeken vanuit de consequentie, maar of het moreel is, dat maakt niet zo veel uit. Het heeft een ‘goed doel’ en dan heiligt het doel de middelen.

De Sleepnetwet helpt de Inlichtingendiensten om beter gevaar op te sporen en onze veiligheid te waarborgen tegen terroristen en buitenlandse dreigingen. Tenminste, dat is de argumentatie. Weer een pragmatische insteek waarbij ons recht op privacy altijd het onderspit delft. In dit voorbeeld lijkt het recht op privacy louter een simpele drempel waar niet zo moeilijk over gedaan moet worden. ‘Er is toch geen privacy meer, kijk maar naar Facebook.’ Met deze nihilistische houding wordt elk argument aangaande een fundamenteel mensenrecht overboord gegooid. Alsof het om niets bijzonders gaat.

Op deze manier vormt het pragmatisme een reëel gevaar voor onze zuurverdiende mensenrechten. Bevochten met bloed en mensenlevens. Dat vergeten we allemaal weleens, wat het ons allemaal gekost heeft en hoe bijzonder het eigenlijk is. Neen, we zijn er aan gewend geraakt en onze nihilistische materialistische houding draagt er aan bij dat we niet meer kijken naar idealen en moraliteit, maar naar het pragmatisch oplossen van problemen.

We moeten niet alleen als samenleving kijken naar hoe problemen opgelost worden, maar ook of de oplossingen moreel te verantwoorden zijn. Kijk naar de wereld en ons verleden, want dan zie je dat het allemaal niet zo vanzelfsprekend is. Vanuit pragmatisme kunnen we onze mensenrechten, zonder er veel bij na te denken, zomaar weggooien voor een ‘goed doel’. Onze geschiedenis leert dat mensenrechten, eenmaal weggegeven, niet zo makkelijk meer terugkomen.