Vandaag op DDS Finance speciale aandacht voor prof. dr. Roland Vaubel, de éminence grise der Duitse economie. Wie is deze aimabele, bescheiden doch zeer ervaren en deskundige man? Wat zijn diens opvattingen? Hoe denkt hij over de euro? Welke oplossingen staat hij voor? En, misschien wel het belangrijkste, wat is zijn invloed op de Duitse politiek? Een portret.
Vaubel is van 5 januari 1948, van net na de oorlog dus. Hij studeerde monetaire economie in München, Oxford en aan de Columbia University te New York. Gaandeweg heeft hij zich vooral gespecialiseerd in de Optimal Currency Area Theory en was één van de criticasters van het eerste uur van de introductie van de one-size-fits-all-euro. Al ver voor de invoering van de euro heeft hij zich als econoom verdiept in het politieke project van de Europese gemeenschapsmunt en daar een diepgaande visie over ontwikkeld. En deze visie (tevens advies) heeft hij al in 1979 ook ontvouwd aan de toenmalige Europese politieke elite: de Europese gemeenschapsmunt kan alleen ingevoerd worden parallel aan de nationale munten.
Vaubel en de Optica Groep
Daarin stond Vaubel overigens bepaald niet alleen. Op verzoek en in opdracht van de Europese Commissie rapporteerden een groep Europese topeconomen, bekend onder de naam Optica Group, al in 1976 dat het introduceren van een one-size-fits-all-euro voor alle Europese landen desastreuze gevolgen zou hebben voor Europa. De Europese munt zou ingevoerd moeten worden parallel aan de toenmalige nationale munten. Simpelweg, omdat nationaal gericht monetair beleid (met mechanismen als wisselkoersen en rentedifferentiatie) absoluut noodzakelijk is om de onderling sterk divergerende nationale economieën van de Unie goed te kunnen laten functioneren. Zie
hier het origineel uit het financiële archief van de Commissie. Een enkele quote hieruit:
"National orientated monetary policies should remain in tact, to avert 'accidents' such as national economical crisis and national mass unemployment. And an European central bank (...) should be independent similar to the independence of the German Bundesbank."
Deskundige economen onderkenden dus toen al de kwalijke gevolgen die een one-size-fits-all munt zou hebben voor Europa. Daarom pleitten zowel Vaubel als de Optica Group ervoor om de Europese gemeenschapsmunt in te voeren parallel aan nationale munten, teneinde de zwakke landen in staat te stellen monetair te devalueren en een gedifferentieerd rentebeleid waar nodig toe te passen. Optica:
"The European parallel currency would circulate in each member country as legal tender in the same way as the national currencies and individuals would decide how to divide their assets between the two currencies."
Vaubel en de politiek
Elke monetaire econoom met kennis van zaken van de Optimal Currency Area Theory heeft voorspeld wat er zou gebeuren met die one-size-fits-all euromunt-unie, maar -zoals wel vaker- de politiek wilde niet luisteren. In een
later artikel beschrijft Vaubel haarfijn het hele politieke proces dat heeft geleid tot de vorming van de euromunt-unie. Hieruit blijkt duidelijk het politieke commitment van de toenmalige bondskanselier Helmut Kohl om die euro erdoor te drukken, in weerwil van de economische gevolgen...
En juist omdat de toenmalige waarschuwingen van ter zake kundige economen als Vaubel onterecht in de wind geslagen zijn, zien we nu dan ook dat de politiek hard geconfronteerd wordt met de desastreuze gevolgen van haar ondoordachte Euro-beleid. Daarom is het ook niet verwonderlijk dat er -juist in Duitsland- nu achter de schermen hard wordt gewerkt aan een alternatief. Want iedereen begrijpt dat deze one-size-fits-all-euro ten dode is opgeschreven. Professor Vaubel levert thans aan deze 'interne' Duitse discussie een belangrijke bijdrage. Als wetenschapper én als 'back-bencher' van AfD, waar hij zich, zoals zovele academici van naam en faam, bij heeft aangesloten. En in Duitsland betekent dat nog wat, een vooraanstaand academicus te zijn. En die betrokkenheid van een man als Vaubel maakt in Duitsland dan ook grote indruk.
Vaubel en Ten Dam
Naast deze politieke steun heeft Vaubel zich evenmin onbetuigd gelaten op het wetenschappelijke vlak. Tijdens de bekende BVMW eurocrisisconferentie in Berlijn van afgelopen zomer was Vaubel met onze André ten Dam één van de hoofdsprekers. En in de kwalitatief hoogstaande
BVMW-eurocrisisconferentie bundel van december afgelopen jaar heeft Vaubel (evenals Ten Dam) een hele interessante bijdrage geleverd. Hij geeft hierin nogmaals aan, dat de huidige euro omgevormd zou moeten worden tot een Europese munt, die parallel zou moeten lopen aan de opnieuw te herintroduceren nationale munten, zoals eind jaren zeventig ook is geadviseerd aan de Europese Commissie.
Vaubel en Ten Dam zitten hierbij op één lijn: de euro moet omgevormd worden tot een Europese gemeenschapsmunt parallel aan de nationale munten, met dien verstande dat Ten Dam hieraan heeft toegevoegd dat die nationale munten uitsluitend als rekeneenheid geherintroduceerd behoeven te worden, zodat de euro, conform het bestaande EU-verdrag, als énig wettig betaalmiddel binnen de eurozone gehandhaafd kan worden. Het grote voordeel hiervan is, dat Ten Dam's oplossing direct, zonder Verdragswijziging geïmplementeerd kan worden, want veel tijd is er niet meer.
Vaubel en Lafontaine
Een interessante ontwikkeling hierbij is, dat Oskar Lafontaine, een van de Duitse politieke mastodonten en Duits minister van Financiën ten tijde van de invoering van de euro, zich
recent ook tot deze richting heeft gewend:
"Ich selbst habe als überzeugter Europäer den Euro lange Jahre befürwortet. Denn ich ging davon aus, dass es gelingen würde, die Wirtschaftspolitik der Mitgliedsländer zu koördinieren... Jetzt sollten wir zum früheren europäeischen Währungssystem zurückkehren, das Auf- und Abwertungen nach gegenseitigen Absprachen ermöglicht. Neben dem Euro müssen dazu wieder nationale Währungen eingeführt werden.. dass wir wieder zu einem geordneten, abgestimmren Prozess des Auf- und Abwertens kommen."
Vaubel over de kosten van de euro
Vaubel geeft in zijn voornoemd BVMW-artikel ook een interessante berekening. Hij rekent Europa namelijk voor, dat (her-)invoering van de drachme, parallel aan de euro 'Europa' éénmalig een bedrag kost van ongeveer vijf-en-half miljard. Terwijl 'Grieks doormodderen' via allerlei 'noodfondsen' de EU al bijna 250 miljard euro heeft gekost en de teller dan ook nog eens door blijft lopen... Vaubel merkt daarbij fijntjes op dat de kosten van het daadwerkelijk redden van Griekenland dus 'peanuts' zullen zijn vergeleken met de kosten voor de EU in het huidige politieke doormodder scenario. Dit soort kwantificeringen zijn natuurlijk dodelijk voor de eurocraten, die er niet in zullen slagen deze cijfers te weerleggen.
Vaubel over Frankrijk en de ECB
Afgelopen januari hield het
EJW (Econ Journal Watch) een interessant interview met Vaubel. Hierin bevestigt Vaubel het politieke besluit om de euro te vestigen en de rol die Frankrijk daarbij gespeeld heeft. Vaubel:
"France had been fairly dependent on the monetary policy of the Bundesbank since 1983. This was two years after Mitterrand had been elected. In March 1983, the French economy was really in shambles because he had conducted a very expansionary monetary and fiscal policy, devaluing vis-à-vis the D-mark each year by about ten percent. And then there was a capital flight from France, and Mitterrand wanted to leave the European Monetary System, which was a sort of adjustable peg system, established in 1979, but his minister of finance Jacques Delors, and also the prime minister Mauroy did not want to leave the European monetary system, and they persuaded Mitterrand to stay. I believe that Mitterrand did this because he could use the monetary policy of the Bundesbank as a scapegoat."
"There was no economics behind the decision in December 1989 to start with a European monetary union. In fact, I did an analysis along the lines of optimum currency area theory, looking at the long-term real exchange rate changes between the member states, and they had been larger in the late 80s than they had been in the early 80s."
Verder beschrijft Vaubel het ontstaan van het Stabiliteits- en groei pact en de voorganger van de ECB. Hij wijst er op dat toendertijd er alleen maar 'havikken' in het bestuur zaten en dat Duisenberg de enige socialist was, maar wel voorstander van een harde munt beleid. Aanvankelijk leek er voor Duitsland dus weinig aan de hand en zouden ze tamelijk risicoloos hun geliefde D-mark kunnen converteren naar de euro. Maar dat bleek al snel toch heel anders uit te pakken.
Ook Duisenberg, als eerste ECB president krijgt nog een sneer. Vaubel:
"And the inflation rate of the Euro, even though it was fairly low by historical standards, even compared with the D-mark, was higher than the inflation rates in the other West European countries, where monetary policy was run by independent central banks. The inflation rate of the Euro was higher than the inflation rate in Switzerland, in Norway, in Sweden, in Denmark, and even the UK. So if you really compare it with the performance of competing central banks, the same period of time, the European Central Bank was not particularly successful."
Tja, need to say more? De rol van de Franse politiek in dit hele spel is zeer, zeer bedenkelijk. Wellicht herinnert u zich nog dat de voormalige Bundesbank president Axel Weber interesse had om de volgende ECB president te worden? Daar heeft de voormalige Franse president Sarkozy handig een stokje voor gestoken. Vaubel:
"You may remember that the previous president of the Bundesbank, Axel Weber, had some ambitions to become president of the European Central Bank. And in January last year, the French president Nicolas Sarkozy sent a letter to the German chancellor saying that he was really not opposed to having a German as the next president of the ECB, but he made some suggestions. He suggested three names, and Axel Weber was not on the list. So, Axel Weber heard about that, and he resigned as president of the Bundesbank immediately, in February 2011."
Zo marcheert dat dus. Formeel niet tegen een Duitser, maar dan wel iemand die de positie van Sarkozy versterkt. En het wegwerken van Jürgen Stark geschiedde op exact dezelfde wijze. Vaubel weer:
"He (Stark, TP) and Weber had voted against the bond purchases in May 2010. In 2010, the ECB decided under Jean-Claude Trichet to buy Greek bonds in the secondary market, and Weber and Stark voted against that, and also the president of the Greek Central Bank, who was a conservative and opposed to the socialist government which was in power at the time, so these three voted against it, against the bond purchases. And, well, Stark delayed his decision, I dont know why. He has said quite frankly in the meantime that the bond purchases were the reason for his resignation."
En zo kwam Mario Draghi aan de macht en zoals we weten voert hij een beleid dat zeer sterk ten gunste uitpakt voor Frankrijk en de overige Latijnse landen. De ECB politiek onafhankelijk? Een lachertje.
Tot slot
En Duitsland? Duitsland wordt tot de aanstaande verkiezingen volledig gegijzeld door Frankrijk en andere Latijnse landen. Wat er daarna gebeurt? Dat weet niemand, maar zoals we al
eerder hebben betoogd, zal het ons niet verbazen als Duitsland dan de stekker uit de huidige one-size-fits-all-euro-stekker trekt en zal opteren voor een ander, meer degelijk model. Meer van Duits-Hollandse makelij, zeg maar.
