Pluk de terroristen!
Terwijl Nederland nog in shock verkeert na de grove aanslag op vlucht MH17 van Malaysian Airlines met als gevolg 298 doden, wordt op verschillende nivos al nagedacht over de gevolgen van deze ongekende ramp.
Op de eerste plaats wordt gedacht aan de geopolitieke gevolgen, waarbij de beschuldigende vinger wat betreft het neerstorten van vlucht MH17 steeds meer wijst in de richting van de pro-Russische separatisten, die door Poetin gesteund worden met allerlei wapentuig. Het weerzinwekkende gedrag van deze separatisten in de directe omgeving van het neergestorte vliegtuig, heeft de woede en verontwaardiging in Nederland sterk doen toenemen.
Natuurlijk moet de eerste prioriteit van Nederland zijn, het zo snel mogelijk terughalen van de lichamen van de Nederlandse slachtoffers en het mogelijk maken van een onafhankelijk onderzoek, voor zover dat nog mogelijk is. Overigens zullen satelietbeelden mogelijk al duidelijkheid geven over de plegers van de aanslag, meer dan de wrakstukken dat kunnen doen. Tweede prioriteit is het opsporen en bestraffen van de verantwoordelijken, zowel in directe zin (degenen die de onheilsraket hebben afgevuurd) als in indirecte zin, degenen die geavanceerde wapentuig hebben geleverd aan wat door sommige internationale waarnemers wordt omschreven als een stel dronken gorillas.
Los van al deze overwegingen, vind ik dat deze ramp ook tot denken moet aanzetten in een breder perspectief. Zoals ik in mijn artikel De principes van asymmetrische oorlogvoering op DDS al heb aangegeven, hebben we te maken met een trend dat oorlogen steeds meer uitgevochten worden via terreurgroepen en rebellengroepen. De keuze voor de benaming terrorist of rebel, lijkt vooral voort te komen uit het politiek perspectief dat gehanteerd wordt.
Clingendael onderzoekers Edwin Bakker en Teije Hidde Donker noemden in een studie uit 2006, genaamd Bestrijding van terrorismefinanciering een bedrag van 1,5 biljoen dollar (!) dat omgaat in het internationale economische stelsel dat terrorisme ondersteunt, waaronder ook drugshandel (narco-terroristische netwerken) en andere criminele activiteiten. Dit bedrag is afkomstig uit een boek (N.V. Terreur) van de journalist en econoom Loretta Napoleoni. Dit bedrag is overigens omstreden, omdat niemand dit met nauwkeurigheid kan berekenen. Maar dat het om veel geld gaat, is wel duidelijk. De afgelopen dagen lazen we berichten dat zich in de Hamas organisatie 1700 miljonairs bevinden en dat de leider van Hamas over een persoonlijk vermogen beschikt dat geschat wordt op 2,6 miljard dollar.
Uiteraard wordt hier wel het één en ander aan gedaan. Kort na de aanslagen van 9/11, namelijk op 24 september 2001, kwam de Amerikaanse president George Bush al met zijn Executive Order on Terrorist Financing. Bakker en Donker schrijven hierover: Er zouden nog vele andere orders, directieven en wetten volgen, zowel in de Verenigde Staten als daarbuiten. In Nederland namen de ministers Bot en Zalm het besluit om alle financiële tegoeden en middelen van de veroordeelde leden van het Hofstadnetwerk te bevriezen. De ministers baseerden zich op een ander belangrijk besluit dat kort na 9/11 werd genomen, namelijk resolutie 1373 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties die de lidstaten oproept de financiering van terrorisme tegen te gaan en tegoeden van terroristen te bevriezen.
In opvolging van deze wetten en resoluties zijn zowel in de V.S. als in de E.U. en ook op het niveau van de Verenigde Naties, verschillende organen en taskforces opgericht die zich bezighouden met de financiering van terrorisme en de bestrijding daarvan. Bakker en Donker gaven in hun artikel ook aan dat de financiële bestrijding van het terrorisme uiterst moeizaam verloopt. Hoewel het artikel uit 2006 stamt, vrees ik dat hier tot op heden weinig aan is veranderd. Doordat terroristische organisaties sterk gedecentraliseerd zijn, uiterst sluw te werk gaan en grotendeels in de illegaliteit opereren, zijn ze moeilijk te pakken via pluk zewetgeving. Hier moeten we dus niet naiëf over doen. Bakker en Donker concludeerden in 2006:
Ondanks de vermindering van staatssteun aan terroristen, de versterking van de multidisciplinaire aanpak, toegenomen internationale samenwerking en een aantal successen bij de bestrijding van nieuwe vormen van terrorismefinanciering, is het algemene beeld van het beleid niet bepaald positief. Wanneer we teruggaan naar de twee hoofddoelstellingen van de strijd preventie en opsporing moeten we constateren dat met betrekking tot preventie zelfs bijzonder weinig positiefs te melden is. Simpel gezegd: het is niet gelukt de geldkraan dicht te draaien en zo het terroristen onmogelijk te maken zich te organiseren en te bewapenen.
Ook gevestigde staten als Rusland of de Verenigde Staten mogen wat mij betreft kritisch onder de loep worden genomen. Beide staten financieren allerlei rebellen- of terreurbewegingen, Rusland in Oekraïne, Amerika in het Midden-Oosten. Het betreft meestal groeperingen waar zij niet of nauwelijks vat op hebben. Ook blijken wapens telkens in de verkeerde handen te vallen (bij voorbeeld in de handen van ISIS). Hoe lang kan deze situatie nog getolereerd worden door de internationale gemeenschap?
De balans van alle activiteiten op het vlak van financiële terrorismebestrijding is niet erg positief. Toch vind ik dat de verschrikkelijke aanslag op vlucht MH17 mede een aanleiding moet zijn, om dit wereldwijd nog eens goed tegen het licht te houden en overal waar het mogelijk is, de financiers van terrorisme volledig kaal te plukken. Het geld dat dit oplevert, zou bijv. geïnvesteerd kunnen worden in vredesoperaties door de VN, want het aantal conflicthaarden neemt alsmaar toe.
Lees ook