Oud-ambtenaar legt uit hoe en waarom de overheid al jaren sjoemelt met onderzoeksresultaten

Onderzoek wordt op diverse manieren zwaar misbruikt. Lult een politicus een minister vast? Hoppa, 'laten we eerst onafhankelijk onderzoek doen' en de minister geeft zichzelf ademruimte! Vervolgens wordt dat onafhankelijke onderzoek gestuurd met een bepaalde vraagstelling zodat de resultaten op zo'n manier zijn te interpreteren dat het krakkemikkige beleid ineens het perfecte antwoord lijkt. Dat het vervolgens misgaat is natuurlijk reden voor nóg meer onderzoek en tsjah, dan zijn er al weer verkiezingen en is de minister al weer vertrokken!

Hans Siepel, oud-ambtenaar bij Binnenlandse Zaken, geeft een verklaring. Hij meent dat het eerste effect van een publicatie het belangrijkste is. 'Onderzoek wijst uit dat X en Y' is voor veel mensen genoeg om het te geloven. 'Dat rapport wordt toch niet gelezen', is de gedachte bij diverse ministeries.

Zelf meent hij de oorzaak hiervan te hebben gevonden bij de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD). Toen marktwerking medio jaren negentig werd geïntroduceerd, werd 'public relations' en marketingcommunicatie een steeds belangrijker thema voor de overheid. Positieve beeldvorming kwam boven waarheid en eerlijkheid te staan.

Hierdoor zie je ook van die bullshit voorbij komen als dat Nederlanders 'tot de gelukkigste bevolking ter wereld behoren' of 'De kiezer vindt ook dat het milieu hoog op de agenda moet staan'. Natuurlijk nul toelichting over waarom dit te concluderen valt, hoeveel mensen hun mening hebben gegeven en op wat voor manier de vraagstelling werd gepresenteerd. Siepel beperkt zich in zijn opinieartikel tot het manipuleren van onderzoeken en diens resultaten, maar schrijnender is misschien nog wel het misbruik van statistiek en retoriek, die je ook in discussies vaak terug ziet komen.

Heb je een mening over terreurdreiging? Je hebt meer kans op een auto-ongeluk, waar maak je je druk om? Baal je van bepaalde maatschappelijke trends? Ligt vast aan jou, Nederlanders zijn het gelukkigste volkje op Scandinavië na!

Het ergste is nog dat men in Nederland er ook erg goed in is geworden. Iedereen lacht zich de ballen uit de broek als een dictator met 99% opkomst en 99,8% van de stemmen in het zadel wordt gehesen, en vervolgens roept dat onderzoek heeft aangetoond dat 98% van zijn bevolking gelukkig is, maar hier slikken we dergelijke bagger als zoete koek en lezen we het onderzoek niet eens. Laat staan dat we in actie komen als we het wél hadden gelezen en het niet blijkt te kloppen...