Opbrengst windenergie te hoog voorgespiegeld

Prof. dr ir Verkooijen vreest black-outs en oplopende kosten voor de overheid.

In het laatste nummer van het Technische Weekblad schreef Boris van Zonneveld een uitgebreid interview met Prof. dr ir Verkooijen van de TU Delft over de problemen rond het windenergiebeleid.  

Ik pik er een aantal elementen uit:

'Windenergie is niet goedkoper geworden tussen de zeewindparken Amalia en Gemini, maar juist duurder.'

Nu Nederland gaat inzetten op een groter aandeel wind in de energiemix, luidt hoogleraar Ad Verkooijen van de TU Delft de noodklok. In gesprek met Technisch Weekblad laat hij weten dat er volgens hem een hoop mis is met het Nederlandse windenergiebeleid, wat tot grote problemen kan leiden.

Dit najaar sloot het kabinet het Energieakkoord, waarin wordt gekozen voor extra investeringen in windenergie en het sluiten van oudere kolencentrales. In 2023 moet er voldoende windenergie zijn om alle Nederlandse huishoudens van stroom te voorzien. De keuze voor windenergie was opmerkelijk vanwege het negatieve advies van het Centraal Planbureau, dat erop wees dat er al overcapaciteit is en de prijzen zo laag zijn dat elke uitbreiding van de productie verliesgevend is. De lobby van de belanghebbende bedrijven Ballast Nedam, Van Oord en Eneco meldde juist dat windparken op zee over enkele jaren zoveel goedkoper kunnen worden aangelegd dat dit de overheid miljarden aan subsidies scheelt. In oktober stuurde een groep wetenschappers een brief naar de minister van Economische Zaken waarin zij schreven dat er in de komende jaren niet de voorgespiegelde € 3,7 miljard moet worden geïnvesteerd, maar dat dit zal oplopen tot € 19 miljard. Eén van de ondertekenaars van deze brief was prof. dr. ir. Ad Verkooijen, verbonden aan de TU Delft. Hij was hoofd van de afdelingen Energy Technology en Materials Science and Engineering. 'Wij hebben een toekomstbeeld waarin we geen kostendaling verwachten, althans niet op de termijn van het Energieakkoord tot 2023,' vertelt hij. .

Peter Boon, project director van Gemini bij Typhoon Offshore, zei eerder in TW dat ze waarschijnlijk geen beroep gaan doen op het volledige subsidiebedrag van € 4,4 miljard omdat hij verwacht dat de elektriciteitsprijs in de komende 15 jaar stijgt. Verkooijen: 'Omdat er steeds meer windenergie bij komt leidt dat er juist toe dat de elektriciteitsprijs daalt. Dat is het gevolg van een gelijke vraag bij een groter aanbod. Dat drijft de prijs naar beneden. Het betekent dat er juist steeds meer een beroep zal worden gedaan op de subsidie.

Een ander aspect van het beleid is dat volgens Verkooijen de opbrengst van windenergie 'stelselmatig te hoog wordt voorgespiegeld'. Waar de gemiddelde capaciteitsfactor van een kolencentrale die het hele jaar op vol vermogen draait 90% is, ligt het rendement bij windturbines veel lager. ...

In het Energieakkoord wordt uitgegaan van een gemiddelde capaciteitsfactor van 32% voor windmolens. De bestaande molens hebben een capaciteitsfactor van 22%, de nieuwe zouden daarom 40% moeten krijgen. Volgens Typhoon Offshore heeft Amalia 41% en krijgt Gemini 49%. 'Voor Nederland zou het gemiddelde wel omhoog gaan als de windparken in zee allemaal zijn aangelegd,' erkent Verkooijen, 'maar het is niet zo dat we dan ineens naar gemiddeld 32% gaan, daarvoor staan er op land teveel windmolens. Als we de 30% zouden halen in de periode tot 2023 zou dat al heel veel zijn, maar ik denk niet dat dit gaat gebeuren. ...

Door de ambitieuze overheidsplannen met windenergie voorziet Verkooijen ook andere problemen. De nieuwe situatie levert volgens hem een situatie op waarop het marktmodel niet is ingericht. 'Bij teveel windaanbod ontstaat er onbalans in het energienet, dat kan niet, dus het overschot moet weggeregeld worden. Dan mag een contractpartij niet leveren of een andere partij moet heel veel meer afnemen. Dat laatste lukt meestal niet, dus moet er veel afgeregeld worden. Dat kost soms meer dan € 100 per MWh. Dat betaalt netbeheerder TenneT. Daarbij komt dat kolencentrales heel slecht regelbaar zijn.' Verkooijen vreest ook voor black-outs door onbalans. 'Dat is best mogelijk. Wanneer er een te groot of juist een te klein aanbod van elektriciteit is kan het net instabiel worden, dat weten we, met stroomuitval tot gevolg.' Hoe groter de afhankelijkheid van windenergie, hoe risicovoller het wordt.

Verkooijen vindt dat het vooruitstrevende beleid op het gebied van windenergie wellicht te ondoordacht gevoerd wordt. 'Een elektriciteitsysteem bestaat uit drie lagen. De onderste laag is de productie, de machines. De tweede laag is de economische laag, daar zitten de markten in, de kopers en verkopers, en de derde laag is de regelgevende laag, de Nederlandse overheid, de Europese overheid en de toezichthouders die daarbij horen. Ook dat geheel moet in balans zijn. Op dit moment worden er aan alle kanten acties ondernomen die er op het oog prachtig uitzien, maar het geheel is totaal niet meer in balans.'

Aldus enkele elementen uit het interview van Boris van Zonneveld met Ad Verkooijen in het Technisch Weekblad. Voor zover mijn bekend staat het artikel niet op internet.

De samenleving heeft behoefte aan onafhankelijke wetenschappers die los van commerciële belangen, alsmede politieke en ideologische voorkeuren, hun kennis ter beschikking stellen. Alles wat met klimaat en duurzaam te maken laboreert thans aan stelselmatige desinformatie van de kant van de overheid, het door de overheid gecoöpteerde deel van de wetenschap, het bedrijfsleven en de milieubeweging. Het is goed dat neutrale wetenschappers als Ad Verkooijen duidelijk en publiekelijk vertellen hoe de zaken werkelijk in elkaar zitten, zodat er geen tientallen miljarden worden verspild aan investeringen in megalomane windmolenprojecten, die de elektriciteitsmarkt ontwrichten, de verzekerde levering in gevaar brengen, de kosten van de elektriciteit aanmerkelijk duurder maken en geen enkel aantoonbaar effect zullen hebben op het klimaat.

Laatste nieuws

In de Groene Courant schenkt Theo Wolters aandacht aan dezelfde materie. Hij heeft e.e.a. nog eens nagerekend en komt nog hoger uit dan de eerder genoemde € 19 miljard. Hij komt op € 55 miljard. In dit licht denkt hij dat het energieakkoord op enig moment zal worden afgeblazen. Een toekomstige regering zal zich er niet aan gebonden voelen.

Theo Wolters:

De huidige regering spartelt en blijft net drijven, en heeft niet de luxe om verder vooruit te kijken dan een paar maanden. De 16 procent besparing in 2023 is dus slechts een politieke realiteit, geen “echte” realiteit.  Karel Beckman’s tweede blog over het energieakkoord had als veelzeggende subtitel:  “Gelooft iemand echt dat een volgend kabinet zich gehouden zal voelen aan dit Energieakkoord?”

Het antwoord moge duidelijk zijn: die luxe zal een volgend kabinet niet hebben. De rapporten van ECN en EIB gaan niet voor niets maar tot 2020: lang voor die datum zal het energieakkoord al ten grave gedragen zijn. Niet voordat de eerste 10 à 20 miljard zullen zijn uitgegeven, dus we gaan het wel degelijk pijnlijk voelen, maar dan strandt het spookschip toch echt op massaal publiek verzet. Dit akkoord is veel te duur om ooit uitgevoerd te kunnen worden.

Aldus Theo Wolters.

Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie hier.