Only in America? "Ook Nederland kent inmiddels een sterke polarisatie in het electoraat!"

Ook deze week zien we geen verschuivingen in politieke voorkeur. De resultaten van de Amerikaanse verkiezingen leert ons weer veel over een trend, die ook in Nederland waarneembaar is.

Net zoals bij de Amerikaanse verkiezingen van 2016 horen en zien we in de Nederlandse media dit keer vooral verbazing dat zoveel mensen (toch weer) voor Trump gekozen hebben. In 2016 kreeg bij een wat lagere opkomst dan dit jaar Hillary Clinton 3 miljoen stemmen meer dan Trump (66 miljoen tegen 63 miljoen). Op dit moment lijkt Biden 5 miljoen meer stemmen te hebben gekregen (76 miljoen tegen 71 miljoen). Trump heeft dus 8 miljoen stemmen meer gekregen dan de vorige keer en Biden 10 miljoen meer dan Clinton de vorige keer. Besef daarbij wel dat er in 2016 nog 7 miljoen stemmen werden uitgebracht op andere kandidaten, dit jaar is het ongeveer 3 miljoen.

Uit de analyses in de VS lijkt de geringe verschuiving van de uitkomst vooral voort te komen uit het verschil in mate van opkomst tussen kiezers van de democratische partij tussen 2016 en 2020 en veel minder doordat er Republikeinen uit 2016 nu overgestapt zijn naar de Democraten.

Een polarisatie met een scherpe scheidslijn, die ik nu al een tijd beschrijf als de tegenstelling tussen Ajax- en Feyenoordsupporters. Die twee groepen supporters bekijken de wedstrijd met een compleet verschillende bril. Hebben weinig respect voor elkaar. En zullen niet van de ene club naar de andere club overlopen.

Maar ook degenen die de toon zetten in de media, zowel in de VS als vanuit andere landen (zoals Nederland) behoren ook tot één van die twee groepen. Hoewel zij denken dat ze objectief naar iets kijken, is hun bril ook meestal behoorlijk gekleurd. Nederland heeft altijd een behoorlijke voorkeur gehad voor Democratische kandidaten, dat is met de kandidatuur van Trump alleen maar meer geworden. (Bijna 20% van de Nederlanders zouden voor Trump gestemd hebben, meer dan 70% voor Biden).

Mede daardoor hoorde je de afgelopen dagen bij de talkshows met name verbazing over het feit dat er zoveel mensen gestemd hebben op Trump. Men is zelf een “Ajax-supporter” en begrijpt niet dat anderen “Feyenoord-supporter” kunnen zijn. En dan komen ze met argumenten, die door andere Ajax-supporters worden gedeeld, maar dat is niet het geval bij de Feyenoord-supporters. Of zij zien een andere werkelijkheid of zij vinden de genoemde argumenten helemaal niet belangrijk. (Zowel bij de Provinciale Statenverkiezingen als nu bij de Amerikaanse verkiezingen vind ik Barbara Baarsma een schoolvoorbeeld hiervan. Als ze oproept tot eenheid dan is het de eenheid binnen de groep Ajax-supporters).

Ook in Nederland
In Nederland is iets vergelijkbaar aan de hand. Het wordt wat gemaskeerd doordat ons meerpartijen systeem omdat de tweedeling in Nederland niet 50-50 is, maar eerder 70-30.

In september 2016 heb ik de antwoorden op twee vragen gevonden, die in combinatie met elkaar, die polarisatie goed liet zien. Die analyse heb ik sindsdien vaker uitgevoerd en het was en is opmerkelijk hoe groot de stabiliteit er van is.

De twee vragen waren “Maakt u zich zorgen om uw financiële toekomst?” en “Als u de ontwikkelingen overziet van de afgelopen 5 à 10 jaar vindt u dan dat die voor u meer kansen biedt of meer bedreigingen hebben opgeleverd”. Dit zijn de cijfers van dit moment:

Het volledige artikel van Maurice de Hond is hier te lezen.