Koningsdag niet langer heilig: één op de vijf Nederlanders is het oranjefeestje zat

Volgens een peiling van Hart van Nederland vindt inmiddels 22 procent van de Nederlanders dat Koningsdag gewoon afgeschaft moet worden. Ter vergelijking: vorig jaar lag dat percentage op 18. Het enthousiasme is dus aan het afbrokkelen — en dat is best een stevige trend.

Wat ooit begon als een viering van Wilhelmina’s verjaardag is uitgegroeid tot een nationale traditie. Maar de tijden veranderen, en het draagvlak wankelt. Steeds meer mensen vragen zich hardop af of we nog wel met zijn allen de verjaardag van de koning moeten vieren alsof het de wederopstanding van Elvis is.

Vooral onder Forum voor Democratie-kiezers is het welletjes geweest: maar liefst 52 procent wil van het hele spektakel af. Ook bij PVV- en Volt-stemmers (beiden 28 procent) klinkt stevige kritiek. Dat laat zien dat het sentiment dwars door politieke hokjes heen snijdt.

Het onderzoek zoomt niet in op de precieze redenen, maar een paar logische verklaringen liggen voor de hand. Ten eerste staat het koningshuis zelf flink onder vuur. De vraag of we anno 2025 nog een erfelijk staatshoofd nodig hebben, klinkt steeds luider. Het kostenplaatje — tja, dat blijft altijd gevoelig.

Daarnaast voelt Koningsdag voor sommigen als een feest dat opgelegd wordt. Het is niet meer van iedereen, zeggen ze. Voor de één voelt het gedateerd, voor de ander als een toneelstukje zonder ziel. In een samenleving die steeds diverser en individueler wordt, is de vraag “Waarom vieren we eigenlijk de verjaardag van één specifieke man?” geen vreemde.

Toch is het niet zo dat iedereen opeens de oranje vlaggen verbrandt. Volgens de peiling wil 72 procent van de Nederlanders dat Koningsdag gewoon blijft bestaan. Dat is wel iets minder dan de 74 procent van vorig jaar, maar nog steeds een dikke meerderheid.

Willem-Alexander bezoekt dit jaar voor de elfde keer op rij een stad of dorp voor zijn verjaardag, en Doetinchem mag zich dit keer de gelukkige noemen. In het hele land barst het weer van de feestjes, festivals, optochten en oranje tompoucen. Voor velen blijft Koningsdag hét moment om even alles los te laten, de lente in te luiden, en gewoon lekker te genieten met vrienden of familie.

Toch is het duidelijk: het heilige huisje dat Koningsdag ooit was, begint wat scheurtjes te vertonen. Wat jarenlang gold als een onwrikbare nationale feestdag, wordt nu door steeds meer mensen ter discussie gesteld. Of dat uiteindelijk leidt tot aanpassingen of zelfs afschaffing? Dat moet de toekomst uitwijzen. Maar één ding is zeker: het “vanzelfsprekende feestgevoel” is niet meer zo vanzelfsprekend als het ooit was.