Onderzoek naar Nederlands geschiedenisboek over Israël

Het Nederlandse studieboek Geschiedeniswerkplaats zorgde vorige week voor een stroom media berichten in Israël en in Nederland. In Israël was er veel kritiek op een aantal vermeende valse beweringen in het boek. Dit leidde uiteindelijk tot een telefoongesprek tussen de Israëlische minister van onderwijs Naftali Bennet en staatssecretaris Dekker. De Nederlandse ambassadeur in Israël, Caspar Veldkamp, zei tegen persbureau ANP dat hij denkt “dat er toch iets mis is gegaan in de kwaliteitscontrole bij uitgever Noordhoff.

Na zorgvuldige bestudering van de teksten in het boek kan de conclusie niet anders zijn dat de titel van het boek correct is. De geschiedenis over het Arabisch Israëlische conflict werd door de auteurs flink bewerkt en in alle gevallen blijkt dat de onjuiste beweringen gaan over de Israëlische rol in het conflict. Nederlandse kinderen worden op deze wijze anti-Israëlische sentimenten bijgebracht in een tijd waarin het aan Israël gerelateerde antisemitisme schrikbarend is toegenomen, ook in Nederland.

Hieronder een aantal passages met incorrecte informatie en de weerlegging maar eerst iets over de auteurs Dik Verkuil en Marcel van Riessen.

Dik Verkuil is historicus en werkt als redacteur bij NOS Nieuws. Zijn terrein is de Nederlandse politiek en niet het Midden-Oosten of het Palestijns-Israelisch conflict. Verkuil schreef een boek (Van de straat naar de staat) over de geschiedenis van Groen Links; over het CDA en over de vredesbeweging.

Marcel van Riessen is eveneens historicus en hij heeft wel eerder over de geschiedenis van het Palestijns Israëlische conflict geschreven in het boek Oriëntatie op geschiedenis.

Ook in dat boek gaf hij een incorrect beeld van de Israëlische geschiedenis.

Zo schreef hij in dat boek dat de Joodse staat na haar oprichting in oorlog raakte met de Palestijnen en hun Arabische bondgenoten. De waarheid is dat de Palestijnen al lang voor 12 mei 1948 een oorlog begonnen tegen de Joden in Palestina. Arabisch geweld begon nadat de immigratie van Joden op gang kwam en kreeg het karakter van een regelrechte oorlog op het moment dat de VN het zogenaamde verdelingsbesluit aannam op 29 november 1947. Dat besluit werd door het Joodse leiderschap geaccepteerd en door de Palestijnen verworpen.

Voorbeelden van incorrecte beweringen in het boek “ Geschiedeniswerkplaats”.

Het zionisme is zo oud als de Joodse diaspora. De auteurs schrijven in het boek dat Joden ieder jaar tijdens het paasfeest de wens uitspraken: “Volgend jaar in Jeruzalem”. Zion is een andere naam voor Jeruzalem of het land Israël. Joden in de diaspora baden bijna tweeduizend jaar voor de terugkeer naar Zion en velen van hen probeerden in die periode terug te keren naar ‘Zion’.

Verder begon de moderne zionistische beweging niet met Herzl in 1897 maar in het midden van de 18e eeuw toen vanaf 1740 duizenden Joden naar Palestina emigreerden in de verwachting dat het tijdperk van de messias was aangebroken. Vanaf 1808 kwam een volgende golf Joodse immigranten naar Palestina. Het ging om volgelingen van Rabbijn Eliyahu, die meestal de Gaon van Vilna wordt genoemd.

Daarna kwamen diverse andere groepen religieuze joden aan in Palestina.

In 1880 kwam daar de seculiere Hibat Zion beweging bij die begon met het aankopen van land en het ontginnen daarvan.

Pagina 107:

De feiten: In 1937 begon de Britse regering de Joodse immigratie naar Palestina aan banden te leggen nadat in 1936 66.472 immigranten aankwamen, de meesten van hen uit nazi-Duitsland. Maar al in 1929 gaf de Britse onderzoekscommissie Hope Simpson het advies om een einde te maken aan de Joodse immigratie naar Palestina. De reden? Er zou een tekort aan land zijn (iets dat pertinent onjuist was). Dat was de officiële reden, maar het advies kwam nadat het grootse deel van de Joodse bevolking in Hebron was vermoord door de Arabieren. In 1939 besloten de Britten, na opnieuw een golf van Arabisch geweld, om de immigratie terug te brengen tot gemiddeld 15.000 per jaar. Duizenden Joden die uit Duitsland wilden vluchten zaten daardoor in de val.

Pagina 107:

In feite pasten de Joodse immigranten zich goed aan in Palestina. Joodse gemeenschappen bloeiden en de Joodse immigratie zorgde zelfs voor een andere immigratiegolf, namelijk een Arabische.

De grotendeels illegale immigratie van duizenden Arabieren naar Palestina werd door de Koninklijke Palestina Commissie in 1936 geheel toegeschreven aan de effecten van de succesvolle Joodse immigratie en de werkgelegenheid die dat opleverde (From Time Immemorial – Joan Peters pag. 304).

De opmerking over de Hebreeuwse taal direct na de bewering dat de Joden zich niet aanpasten suggereert dat er een connectie zou zijn.

Arabisch en Hebreeuws zijn beiden semitische talen waarbij kan worden aangetekend dat Hebreeuws veel ouder is dan het Arabisch. Veel woorden in Arabisch en Hebreews zijn gelijkluidend. Bijvoorbeeld Salam- Shalom of Beit HaMiqdash (Hebreeuws vor de Tempel) en Bayt al-Maqdis dat hetzelfde betekend en de naam was die de Moslims oorspronkelijk hanteerden voor Jeruzalem. Het herintroduceren van de Hebreeuwse taal als spreektaal voor de Joden in Israël was dus in feite ook een teken dat de Joodse immigranten zich uitstekend aanpasten.

Pagina 108:

De feiten:

In de beschrijving over Arafat valt op dat het woord terrorist ontbreekt. Dat is des te meer opvallend omdat ex-premier Begin van Israël wel een terrorist wordt genoemd door de schrijvers.

De ommezwaai die Arafat in 1993 maakte vond in werkelijkheid nooit plaats. Verder sloot de Palestijnse leider geen vrede met Israël, hij tekende de Oslo akkoorden. De Oslo akkoorden waren overeenkomsten die tot vrede zouden hebben moeten leiden. Het was een stappenplan waarin de Palestijnen gedeeltelijke autonomie werd verleend en waarin maatregelen werden afgesproken die tot wederzijds vertrouwen en vreedzame co-existentie hadden moeten leiden.

Arafat noemde het Oslo akkoord op 10 mei 1994 tijdens een toespraak in Zuid-Afrika een Hoedna (tactische wapenstilstand) en vergeleek het akkoord met het pact tussen de profeet Mohammed en de Joodse gemeenschap Quraish in Saoedi Arabië. Ook zei hij tijdens dezelfde toespraak dat de Jihad zou voortduren. (Benny Morris- One State Two States pagina 129).

Later werd duidelijk dat Arafat het terrorisme niet had afgezworen en werden in zijn hoofdkwartier Muqata in Ramallah bewijzen gevonden dat hij betalingsopdrachten had gegeven aan terroristen die aanslagen pleegde op Israelische burgers.

De echte ommezwaai werd gemaakt door de Israëlische regering die tot dan toe contacten met de PLO verbood omdat het een terreurorganisatie was en daarna toestemde in de oprichting van de Palestijnse Autoriteit onder leiding van Arafat.

Arafat greep de kans om tot een voorlopig akkoord met Israël te komen aan omdat de PLO na de eerste Golfoorlog volledig aan de grond zat vanwege de steun die Arafat aan de Iraakse dictator Saddam Hoessein had verleend.

Pagina 107:

De Feiten:

De tekst spreekt hier over de situatie na de ondertekening van het Oslo 1 akkoord in 1993. Hamas was echter al in 1987 opgericht en beoogde om een religieus alternatief te bieden voor de seculiere Fatah beweging van Arafat. De beweging is een terreurorganisatie die de dood van honderden Israëlische burgers en duizenden Palestijnen op zijn geweten heeft. Juist vorige week publiceerde Amnesty International een rapport over Hamas’oorlogsmisdaden tegen de eigen bevolking in Gaza.

De toename in de aanhang van Hamas was een direct gevolg van de corruptie in de Palestijnse Autoriteit en toenemende Islamisering van de Palestijnse maatschappij onder invloed van wat er in andere Arabische landen gebeurde op hetzelfde moment.

Pagina 108:

De Feiten:

De tekst spreekt hier over de situatie na het aannemen van het verdelingsplan in november 1947 door de VN. Opvallend is dat de schrijvers het woord “verjagen” gebruiken bij de activiteiten van de Arabieren nadat zij weigerden het plan te aanvaarden, en het woord “uitmoorden” om de joodse reactie op de terreur door de Arabieren te beschrijven. Verder suggereert de tekst dat de vlucht van honderdduizenden Arabieren een gevolg zou zijn geweest van de vermeende moord acties van niet nader genoemde joodse milities.

In werkelijkheid begonnen de Arabieren al op 30 november 1947 met het uitmoorden van joden. Op die dag werden zeven joden vermoord in bussen die onderweg waren naar Jeruzalem. In twaalf dagen tijd tot aan 11 december 1947 werden in totaal 79 joden gedood door Arabieren. Tweeëndertig Arabieren werden gedood, zes van hen door joden en de rest door Britse militairen. Dit patroon zette zich daarna voort met dit verschil dat de Irgoen van Menachem Begin nu een oog om oog tand om tand strategie begon te hanteren. (Martin Gilbert – Atlas of Arab-Israeli conflict pag.37-44).

Tot aan de uitroeping van de onafhankelijkheid van de staat Israël was de grote meerderheid van de burgerslachtoffers joods.

Arabieren probeerden in veel gevallen Joden te verdrijven uit wijken en dorpen. Twee Arabische dorpen in de buurt van Jeruzalem werden door Joodse milities verwoest in die tijd: Kolonia en Deir Yassin.

De aanval op Deir Yassin door de Irgoen militie van Menachem Begin was gecoördineerd met de officiële Joodse verdedigingsmacht Hagana. De actie maakte deel uit van een groter offensief tegen de Arabieren en was in feite een poging om een einde te maken aan de voortdurende beschietingen op Joodse konvooien op de hoofdweg naar Jeruzalem. De stad was daardoor vaak onbereikbaar voor humanitaire hulp. Deir Yassin was een van de Arabische dorpen waar vandaan lokale Arabieren en Iraakse milities de weg naar Jeruzalem beschoten.

Arabische propaganda slaagde er na de Irgoen actie in Deir Yassin om een mythe de wereld in te helpen. Irgoen zou meer dan 200 Arabische burgers hebben gedood, onder hen vele kinderen en vrouwen. Vrouwen zouden verder zijn verkracht en lichamen gemutileerd.

Het bleek een leugen te zijn die was bedacht door de Palestijnse leider Hoessein Khalidi die de redacteur van de Palestijnse radio nieuwsdienst Hazem Nussebei opdracht gaf om valse informatie over de Irgoen aanval op te nemen in een persbericht.

Khalidi zei tegen Nussebei: “We moeten hier het maximale uithalen. Dus we schrijven een persbericht waarin staat dat in Deir Yassin kinderen waren vermoord en zwangere vrouwen waren verkracht, alle soorten van gruweldaden. Beiden bevestigden later tegenover BBC-televisie dat het verhaal onwaar was.

Tenminste twee historici Benny Morris en Uri Milstein hebben in hun wetenschappelijk onderzoek naar de Onafhankelijkheidsoorlog bewezen dat het aantal burgerdoden veel lager was (rond honderd) dan in de gangbare versie van het verhaal over Deir Yassin en dat er geen sprake is geweest van gruweldaden of van genocide in Deir Yassin.

Twee doctoren die het dorp bezochten daags na de Irgoen aanval bevestigden dat er geen sporen van mutilatie op de lichamen waren en dat zij niet meer dan 46 lichamen hadden geteld.

Verder maakte de aanwezigheid van de Iraakse irreguliere troepen in het dorp en het feit dat woonhuizen werden gebruikt voor militaire activiteiten de actie van Irgoen een legale militaire operatie en niet een daad van terreur.

De vlucht van de honderdduizenden Palestijnse Arabieren die de Nederlandse historici koppelen aan de vermeende moordpartijen door Joodse milities werd veroorzaakt door het soort mythe dat hierboven werd beschreven en door oproepen van Arabische leiders. Deze leiders verzekerden de Palestijnse Arabieren dat hun terugkeer gegarandeerd was nadat de Joodse staat zou zijn vernietigd. Dit is onder andere bevestigd door de Syrische premier Khaled al-Zam die in zijn memoires schreef dat in 1948 de Arabische leiders degenen waren die de Palestijnse Arabieren opriepen om hun huizen te verlaten.

Pagina 108:

De feiten:

Israël viel Egypte aan nadat de Egyptische president Nasser de Rode Zee bij de Straat van Tiran had laten afsluiten voor alle scheepvaartverkeer naar Israël en nadat hij de VN-observatie macht in de Sinaï opdracht had gegeven om te vertrekken. Hierna trok het Egyptische leger op naar de grens met Israël. Dit was in strijd met een akkoord dat was gesloten na de Sinaï campagne in 1956.

De afsluiting van de Straat van Tiran was een daad van oorlog volgens het internationale recht. (Israel’s Silent Defender pagina 303)

Verder begonnen de Amerikanen pas na 1967 op grote schaal wapens te leveren aan Israël daarvoor was Frankrijk de voornaamste wapenleverancier.

Pagina 138:

Deze passage in het boek zorgde voor de meeste ophef in Israël.

Schrijver Van Riessen zei in een interview met Radio 1 in Nederland dat Begin een groot deel van zijn leven een terrorist en extremist is geweest. Ook zei hij dat de Israëlische regering de milities van Begin na de onafhankelijkheid hadden moeten ontwapenen.

Beide beweringen zijn incorrect.

Onder de leiding van Menachem Begin pleegde de Irgoen voornamelijk tot december 1947 slechts aanslagen op militaire doelen (voornamelijk Britse). Volgens iedere definitie zijn aanslagen op militaire doelen in een gewapend conflict geen terrorisme.

Pas na de serie brute Arabische aanslagen op Joodse burgers, na het verdelingsbesluit door de VN, liet de Irgoen in december 1947 deze politiek los en werden bij vergeldingsaanvallen op Arabische doelen ook burgers gedood. (Zie boven).

De Britten noemden Begin een terrorist vanwege de grote hoeveelheid acties tegen het Britse leger en dan met name door de aanslag op het Britse militaire hoofdkwartier dat was gevestigd in het King David hotel in Jeruzalem.

Bij die aanslag kwamen 91 mensen om het leven.

De Irgoen was inderdaad verantwoordelijk voor deze aanslag maar in de geschiedenis annalen verdween het feit dat de Britten drie keer door de Irgoen gewaarschuwd werden dat het hotel ontruimd moest worden. Er werd naar het hotel gebeld; naar het naastgelegen Franse consulaat en naar the Palestine Post die later werd omgedoopt in The Jerusalem Post. De Britten geloofden de waarschuwing echter niet. Een Britse officier reageerde op de telefonische waarschuwing door te zeggen dat hij geen orders aannam van de Joden.

Ik legde de vraag of deze actie kan worden aangemerkt als een daad van terrorisme ook voor aan professor Avraham Bell, een expert op het gebied van internationaal recht. Hij schreef ons dat “de aanslag zeker geen terrorisme was omdat militaire communicatiecentra legitieme doelen zijn zelfs als zij gevestigd zijn in een hotel”.

Irgoen leden die nu nog in leven zijn hebben uitgebreid gereageerd op de beschuldiging van terrorisme. Zij wezen de beschuldiging af en zeiden dat men nooit opzettelijk onschuldige burgers heeft vermoord zoals Palestijnse terreurbewegingen dat op grote schaal wel hebben gedaan.

Begin hield direct na het uitroepen van Israëls onafhankelijkheid op 14 mei 1948 een radiotoespraak waarin hij de opheffing van IZL bekend maakte.

Hier is wat hij zei:

Degene die geen woord geloofde van wat Begin zei was David Ben Goerion. Ben Goerion was ervan overtuigd dat Begin uit was op een machtsovername. Dus greep hij het feit dat in Jeruzalem de Irgoen een maand na Begin’s verklaring nog altijd als een aparte strijdgroep opereerde, aan om het schip Altalena, dat wapens voor de Irgoen vervoerde die al voor de onafhankelijkheidsverklaring waren besteld, te laten beschieten.

Dit gebeurde voor de kust van Tel Aviv. Begin weigerde echter om de beschieting te beantwoorden omdat hij geloofde in het principe dat Joden elkaar niet bevechten. In een toespraak op Kibboets Lavi tijdens de verkiezingscampagne in 1949, legde hij uit dat hij koste wat kostte had willen voorkomen dat er een burgeroorlog in de nieuwe staat zou uitbreken en dat hij zijn mannen na de beschieting van de Altalena had opgedragen om zich te beheersen en geen wraak te nemen. (Yehuda Avner – The Prime Ministers pagina 78-80).

Pagina 138:

Uit de tekst van de auteurs blijkt dat Ben Goerion pragmatisch was en op basis van wat er was gebeurd voor en na de Onafhankelijksoorlog, tot het inzicht gekomen was dat vrede met de Arabieren niet mogelijk was. De tekst geeft echter een vertekend beeld.

Uit Ben Goerions boek “Mijn gesprekken met Arabische leiders” blijkt duidelijk dat de Israëlische ex-premier vanaf 1933 heeft geprobeerd om tot een vreedzame oplossing van het conflict met de Arabieren te komen.

Pagina 142

De feiten:

Israël wilde al eerder over vrede praten. Direct na de Zes Daagse Oorlog stelde Israël voor aan de Arabische landen om vrede te sluiten met volledig genormaliseerde betrekkingen in ruil voor teruggave van veroverde gebieden. De Arabische Liga verwierp het voorstel echter met hun fameuze drie nee’s:

De werkelijke reden dat Sadat naar de onderhandelingstafel kwam was dat Egypte door de voortdurende oorlogen economisch aan de grond zat. Een andere reden was dat Sadat los wilde komen van de Sovjet Unie en haar wurgende greep op Egypte. Het Camp David akkoord leverde Egypte jaarlijks een groot pakket Amerikaanse militaire hulp op en vanaf dat moment kwam Egypte onder de invloed van de VS.

Tot slot, een van de illustraties in het boek laat een Palestijnse jongen zien die een steen gooit naar een Israëlische tank in Gaza. De ondertiteling luidt: Klein verzet tegen de Israëlische bezetting van Palestijns grondgebied in 2000.Negen dagen later werd deze dertienjarige jongen bij zo’n zelfde actie doodgeschoten.

De Palestijnse jongen in kwestie in Faris Odeh die inderdaad op 8 november 2000 werd getroffen door een kogel in zijn nek. De foto werd genomen door een AP-journalist en werd direct gebruikt als een symbool voor het Palestijnse verzet.

Het kleine verzet waar de auteurs bagataliserend over spreken was in werkelijkheid een lange serie van aanvallen op Israëlische doelen waarvoor de jongen zwaar werd gestraft dor zijn ouders. De moeder van de jongen vertelde The Washington Post dat zijn vader hem regelmatig bont en blauw sloeg vanwege zijn gedurfde gewelddadige acties tegen de Israëli’s

Er is geen bewijs dat de IDF de kogel vuurde die hem doodde maar de tekst van Verkuil en van Riessen suggereert dat wel degelijk.