Noord-Korea lijkt te zwichten voor Chinese druk

Zuid-Koreaanse media berichtten gisteren dat het Noorden twee middellangeafstandsraketten van de oostkust had verplaatst, mogelijk in een poging de spanning te doen afnemen die het zelf de afgelopen weken en maanden heeft veroorzaakt met allerlei dreigementen en een vermoedelijke kernwapentes.

Japanese media weerspraken vandaag de Zuid-Koreaanse berichtgeving. Geallieerde bronnen beweerden dat de Noord-Koreanen de raketten niet habben teruggetrokken, maar simpelweg heen en weer schoven. "Het is niet meer dan een tijdelijke stilte in de Noord-Koreaanse provocaties," volgens een betrokkene.

Of de raketten zijn teruggetrokken of niet, zeker is dat in het Noorden, waar de jonge Kim Jong-un inmiddels meer dan een jaar de dienst uitmaakt, het leger niet langer in opperste staat van paraatheid verkeert. Dat zou reden kunnen zijn om de raketten terug te trekken, maar wie weet?

Kim zelf, die iets meer dan een maand geleden nog dreigde Amerikaanse bases in Azië aan te vallen, lijkt de situatie in ieder geval niet zo serieus meer te nemen. Er staan voor hem reguliere bezoeken aan fabrieken op het schema.

Opvallend is dat de schijnbare deescalatie samenvalt met een bericht in de South China Morning Post waarin wordt beweerd dat een van de grootste Chinese staatsbanken de rekening van Noord-Korea's buitenlandse handelsbank heeft gesloten. Volgens de Verenigde Staten gebruikt het regime deze rekening om diens kernwapenprogramma te financieren. De Chinezen gaven geen reden op. Het is onwaarschijnlijk dat ze zullen toegeven dat ze hun bondgenoot onder druk proberen te zetten. Maar de Post weet ook dat China's ministerie van Transport zijn personeel heeft opgedragen internationale sancties tegen Noord-Korea te respecteren. In het verleden omzeilden de Chinezen dergelijke sancties nogal eens om steun te leveren aan het naburige regime.

Het lijkt dat China eindelijk druk op Noord-Korea uitoefent. Een reden zou de toenemende Amerikaanse militaire aanwezigheid in de regio kunnen zijn. De Verenigde Staten sturen steeds meer personeel en materieel naar Oost-Azië met als doel China's opmars daar te stuiten. Gelet op de grote economische belangen geven de Amerikanen dat liever niet toe. Ze zeggen bondgenoten in de regio gerust te willen stellen en beweren dat het een natuurlijke verschuiving in Amerika's strategische "focus" van het Atlantische naar het Pacifische gebied betreft.

De Noord-Koreaanse dreiging biedt een nog beter excuus. Bijna 70.000 Amerikaanse troepen zijn permanent in Japan en Zuid-Korea gestationeerd. Als het tot een confrontatie komt, staan Amerikaanse levens op het spel. Dan is het prima te rechtvaardigen dat de Verenigde Staten hun aanwezigheid in het gebied uitbreiden wanneer uit Pyongyang oorlogstaal klinkt.

China ziet die ontwikkeling met lede ogen aan. De Amerikanen gaan namelijk niet terug naar huis wanneer de spanningen in Korea tot bedaren zijn gebracht. Hoe meer Kim Jong-un met oorlog dreigt, des te meer vliegdekschepen en bommenwerpers de Amerikanen in zijn richting sturen. Die kunnen vervolgens ook worden ingezet om China van militair optreden te weerhouden, bijvoorbeeld in dienst territoriale conflicten met Japan -- de twee betwisten een eilandengroep in de Oost-Chinese Zee -- of de Filipijnen en Vietnam -- in toenemende mate Amerikaanse bondgenoten die China's aanspraken op verschillende eilanden in de Zuid-Chinese Zee bestrijden.

Kim kan op zijn beurt niet zonder China's rugdekking. Zijn land is afhankelijk van Chinese voedsel- en wapensteun. De emotionele binding tussen de twee, althans in naam, communistische staten neemt echter af. De nieuwe generatie leiders in Peking ziet de Noord-Koreanen steeds meer als herrieschoppers die China's belangen op het spel zetten. Enige druk is dus geboden om te voorkomen dat de situatie verder escaleert.

Daar zal het daar voorlopig wel bij blijven. De Chinezen zitten niet te wachten op nog een wisseling van de wacht in Pyongyang. Hereniging van het Koreaanse schiereiland is wat hen betreft een doemscenario. Dat zou ertoe kunnen leiden dat tienduizenden Amerikaanse soldaten, die nu de gedemilitariseerde zone tussen de twee Korea's bewaken, direct aan China's grenzen komen te staan.

De Chinezen houden Noord-Korea graag als bufferstaat -- om de Amerikanen op afstand te houden. Juist in die rol is het afgelopen tijd tekort geschoten. Noord-Koreaanse provocaties leidden er juist toe dat de Amerikanen dichterbij kwamen. China lijkt daar een stokje voor te hebben gestoken.