Niemand weet hoe het er gisteren uit zal zien

Deze titel van mijn zondagse column is ontleend aan een oude grap uit de voormalige USSR. Ze drukt enerzijds de heimee uit naar vervlogen tijden, anderzijds de wanhoop van een bevolking die gevangen zit in een volkomen fout systeem, dat ogenschijnlijk niet is te veranderen. Telkens als ik aan de EU en de euro denk, moet ik aan deze uitspraak denken.

Maar aan de USSR is een einde gekomen. Voor velen onverwacht. De vraag die veel burgers zich heden ten dagen stellen is: zal er ook een einde komen aan de EU, de euro en de muntunie?

De één geeft hem nog vijf jaar, de ander korter. Maar volgens het hele eurocratische kamp is de euro 'here to stay'. Voor altijd, wel te verstaan. Mij wordt regelmatig dezelfde vraag gesteld: hoelang houdt de euro nog stand? Hierop valt geen betrouwbare voorspelling te geven, aangezien er zoveel (politieke) factoren meespelen, dat elke voorspelling bij voorbaat onnauwkeurig is. Maar dat de euro het niet redt in deze constellatie, daar ben ik zeker van.

Waarom?

Omdat de constructie van een one-size-fits-all muntunie niet werkt. Het Stenen Tijdperk is ook niet beeïndigd, omdat de stenen opraakten. Dat was omdat de mensheid zich ontwikkelde en er voortschrijdend inzicht optrad. Zo zal het ook met deze muntunie vergaan. Er is al teveel kritiek, de kosten om haar te handhaven zijn botweg te hoog voor de netto-betalers en, misschien het belangrijkste nog, de burgers van de natiestaten zullen nooit bereid zijn hun eigen identiteit op te geven in ruil voor een kunstmatig geforceerde superfederatie. Alle euro-propaganda ten spijt.

Maar makkelijk zal het niet zijn om de euro gelovigen te overtuigen, zij geloven heilig in hun politieke project. En als de geschiedenis één les aan ons heeft geleerd, dan is het wel, dat het op andere gedachten brengen van gelovigen een 'heidens' karwei is. Toch gloort er hoop. Overal in de eurozone klinkt gemor, protest en kritiek op de euro en op deze muntunie. Niet alleen in het altijd al euro-sceptische Verenigd Koninkrijk, dat, godzijdank voor de Britten, die euro niet eens voert, en waar de EU-sceptici van UKIP een politieke factor van betekenis beginnen te worden. Maar ook in ons andere buurland Duitsland, waar de AfD in toenemende mate op steun kan rekenen. En die AfD bestaat beslist niet uit 'tokkies' of 'populisten' of hoe de Europese politieke elite mensen met gezond verstand ook wenst aan te duiden. Integendeel, de initiatiefnemers van AfD bestaan uit wetenschappers en publicisten van uitgelezen statuur.

Tot nu toe heeft de Europese politieke elite de euro-critici weggezet als 'populistische dwarsliggers'. Maar dwarsliggers houden het spoor recht! Met vele academici in binnen- en buitenland constateer ik, dat de pro-EU argumenten van de poltieke elite op zijn. Men weet het niet meer. De Partij van de Arbeid, u weet wel, de partij die zegt op te komen voor de arbeider, heeft bij monde van lijsttrekker Samsom haar leden (en niet-leden) gevraagd om ideeën aan te dragen waarmee men de komende Europese Verkiezingen mee in kan gaan. Wanhopiger kan je niet zijn.

Ik heb wel een tip voor onze sociaal democraten. Gratis en voor niets. Ga die Europese Verkiezingen in met de slogan 'Eerlijk duurt het langst'. Die sluit namelijk mooi aan bij de nationale leus van destijds ('Het moet eerlijker') en ze is even vaag, men kan er alle kanten mee op. En vertel dan meteen het eerlijke verhaal: deze one-size-fits-all muntunie stort het oude Avondland in de afgrond. Zij maakt een einde aan de jarenlange opgebouwde welvaart in Nederland en zorgt voor langjarige economische stagnatie en een enorme werkloosheid. Vergeet dus die 'A' in uw partijnaam niet, zou ik Samsom adviseren.. Zoniet, dan zult u een andere letter moeten kiezen. Misschien de 'B', van Bedriegers?

Maar we kennen onze sociaal democraten intussen. In theorie zijn deze beroepspolitici idolaat van democratie, omarmen zij enthousiast onze kernwaarde van de vrijheid van meningsuiting. Maar in de praktijk blijken dat vaak holle woorden. Vrijheid van meningsuiting wordt door de sociaal-democratische elite geproclameerd, totdat er gebruik van gemaakt dreigt te worden. Dan moet er weer 'genuanceerd' worden. Anders gezegd: vrijheid van meningsuiting, zolang het de socialistische doelstellingen ondersteunt. Ziedaar de sociaal-democratie in een notedop.

Typerend in dat verband was het jongste partijcongres van de socialisten. Afspraken gelden slechts voorzover ze in het straatje passen van het partijkader. Een handtekening onder een akkoord is evenveel waard als een rol toiletpapier, dat spoelt men weg na de gedane boodschap. En het wrange is, dat dit soort superioriteitsdenken even welig tiert in Brussel.

Maar u kunt voor de sociaal-democraten evengoed de christen-democraten invullen, al spelen die het spel verfijnder. Basisregel nummer één van de christen-democratie is namelijk, dat men zo lang mogelijk alle opties open houdt: het is vaak vlees noch vis, men kan er alle kanten mee uit. De vleesgeworden opportuniteit. En binnen het Europees Parlement maken de christen-democraten samen met de sociaal-democraten de dienst uit...

Zal er dan ooit wel iets veranderen? Logische vraag natuurlijk.

Dat denk ik wel, want er is geen reëel alternatief. Men heeft geen keus, want de wal keert het schip. In plaats dat men zich druk maakt over het geofysische klimaat, zou men zich beter richten op het intellectuele klimaat, dat argumenten aandraagt waarom we af moeten van dit doodlopende euro-spoor. Waarom het wenselijk en noodzakelijk is dat de bakens worden verzet. Waarom het beter is ten halve te keren dan ten hele te dwalen. Waarom er afstand moet worden gedaan van dit muntunie-concept om ervoor te zorgen dat de welvaart in de Europese Unie herstellen kan.

Weigert men tijdig de bakens te verzetten, dan zal dit euroschip, deze Titanic, op de klippen lopen. En om met de woorden van Nigel Farage te eindigen: '...and then there simply aren't enough life boats...'.