Nederlandse staat: all your info are belong to us

De Volkskrant legt uit dat met technieken van inlichtingendiensten vooraf wordt voorspeld wie in de gaten gehouden moet worden. Het nieuwe Systeem Risico Indicatie (SyRI) is hoegenaamd bedoeld om het gemakkelijker te maken voor overheidsinstanties en gemeenten om te bepalen of mensen uitkerings- of toeslagenfraude plegen. Dit gebeurt onder andere door datamining en patroonherkenning.

Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Lodewijk Asscher vindt het een fantastisch plan. "De mogelijkheden van gegevensuitwisseling moeten optimaal worden benut,” schrijft hij opgetogen. "Dit draagt bij aan het draagvlak in de sociale zekerheid en een adequate fraudebestrijding.”

Voorstanders van een keiharde politiestaat die sterk doet denken aan 1984 (het boek van George Orwell) zullen dat ongetwijfeld fantastisch vinden klinken, maar voor de rest van ons is dat iets minder heugelijk nieuws. Niet omdat fraudeurs niet moeten worden aangepakt, maar omdat de privacy van burgers hier volledig mee wordt afgeschaft.

Kijk maar naar het lijstje van informatie die volgens de Volkskrant in aanmerking komt voor SyRI:

Als u denkt, ‘dat is ongeveer alle informatie die gevonden kan worden over mensen’: dat klopt en dat is nou precies de bedoeling. Nou ja, officieel natuurlijk niet, maar we kunnen allemaal zien aankomen hoe zich dit de komende tijd verder ontwikkelt.

De Raad van State heeft dat ook door. Die heeft dan ook al geconcludeerd dat het nieuwe systeem een “vergaande beperking van de persoonlijke levenssfeer" is, waarbij de opsomming niet bedoeld lijkt “om in te perken, maar om zo veel mogelijk armslag te hebben.” Dat is niet zo’n gekke gedachte aangezien de staat het systeem zo heeft ontworpen dat de filtercriteria vrijelijk kunnen worden aangepast. Daardoor wordt het heel gemakkelijk voor de staat om op zoek te gaan naar specifieke slachtoffers, in plaats van alleen maar te werken met algemene profielen en dan maar te zien wat er gebeurt.

Het kabinet probeert met het SyRI systeem een informatie-coup te plegen. Hiermee is feitelijk geen grens meer aan de mogelijkheden van de staat om de handel en wandel van ons allen onder de loep te nemen en om vervolgens specifieke politieke tegenstanders eruit te pikken en onder vuur te nemen.

Misschien dat het zo’n vaart niet loopt, maar daar gaat het niet om: het gaat erom dat het kán én dat de staat zoveel macht voor zichzelf opeist dat het principe ‘privacy’ verdwijnt. Dit kunnen en mogen we niet klakkeloos accepteren.