Maurice de Hond ziet noodzaak tot vernieuwing democratie, wil 'pseudo bindend referendum'

Deze week presenteren wij geen peilingen, maar een voorstel van Maurice de Hond (Peil.nl) voor vernieuwing van het democratische stelsel. Volgens De Hond is het huidige electorale landschap gepolariseerd en staan twee groepen tegen over elkaar die 'elkaar niet goed begrijpen' waardoor het moeilijker wordt om meerderheden te vormen. De Hond stelt voor een pseudo bindend referendum in te voeren.

Het huidige democratische stelsel stamt in principe uit 1848. In dat jaar vond de februarirevolutie plaats in Parijs en deze gebeurtenis deed angst ontspruiten in de royale harten van de Europese adel. Binnen een maand gaf Koning Willem II een mandaat aan Johan Rudolph Thorbecke om voorstellen te doen voor staatskundige vernieuwing. Net zoals Staatscommissie Remkes anno 2018. In het advies van Remkes worden namelijk ook diverse voorstellen gedaan om de democratie te vernieuwen en ook historicus Geerten Waling heeft ideeën hoe het beter kan.

Op dit moment is het druk in politiek Nederland. Iedereen beseft ondertussen dat de democratie aan vernieuwing toe is. Nu is het alleen nog zoeken naar de nieuwe werkvormen. De Hond doet daarom een aantal voorstellen waaronder het 'pseudo bindend referendum'.

En waar het in de 19e eeuw de angst voor revoluties was, zo heerst er momenteel angst voor 'het populisme' en 'polarisering'. Voldoende reden om aan de slag te gaan dus. Volgens De Hond waren er vroeger tijdens de verzuiling meer homogene groepen in Nederland waardoor het eenvoudiger was om meerderheden te vinden. Zo stelt De Hond:

De Hond ziet de ontzuiling, het opleidingsniveau en de trend richting meer diversiteit als aanleiding tot een aantal gevolgen:

Om zijn standpunt van 'fragmentatie' van het electorale landschap te ondersteunen levert De Hond een grafiek aan met gegevens over de electorale voorkeuren. Heel duidelijk is te zien dat Nederland steeds 'diverser' wordt en de traditionele partijen zetels blijven verliezen:

Nederland wordt steeds diverser:

[caption id="attachment_229773" align="aligncenter" width="400"]Peil.nl" width="400" height="298" /> Bron: Maurice de Hond / Peil.nl[/caption]

Ook de scheiding tussen de diverse politieke partijen vindt niet meer plaats op basis van de 'zuilen' maar op basis van twee andere factoren. De scheidingslijn tussen die twee groepen heeft uiteindelijk te maken met sociaaleconomische factoren. En als de groepen niet bij elkaar komen dan leidt dit tot 'verharding'.Deze splitsing werd op DDS eerder al behandeld in het artikel 'kiezers van kartelpartijen maken zich geen zorgen'.

De conclusie van De Hond is dan ook dat "het door Thorbecke bedachte systeem niet meer bij de huidige samenleving past". Tijd voor vernieuwing dus. Daarvoor gaf de commissie Remkes afgelopen jaar al adviezen en ook Maurice de Hond komt met een instrument om de werking van de democratie te verbeteren. Hij noemt dit het 'pseudo bindend referendum' en het werkt als volgt: een referendum kan gedurende twee weken online worden georganiseerd. Tijdens die twee weken kan de kiezer via DigiD een stem uitbrengen voor één van de standpunten van het referendum. Eis voor de geldigheid van de uitslag is een opkomst van 25% van de kiezers van de laatste TK-verkiezingen.

Middels dit instrument zou 'het draagvlak voor besluiten onder de bevolking leidend worden' aldus De Hond. Tevens stelt de analist "er is geen werkbaar alternatief meer". De vraag wanneer Kabinet Rutte 3 in samenspraak met het parlement tot de publicaties van gedeelde visies en een plan komt -om de diverse adviezen van onder meer De Hond, Waling en Remkes tegen het ligt te houden- staat nog open...