Mark Rutte, verwar ‘systemisch, systematisch en institutioneel’ niet!

Rutte: “mensen moeten als individu worden aangesproken maar niet op de groep waar ze uit voortkomen. Ook in Nederland is systemisch rassendiscriminatie mensen worden niet beoordeeld op hun bijdrage, maar op hun kleur, geslacht en geloof. Je moet mensen niet aanspreken op een eigenschap waar ze niets aan kunnen doen, zoals kleur, ras, geloof, geslacht. Dat moet je niet doen!”. Rutte is hier consequent, hij is tegen LHBTI, identiteitsbeleid waar mensen worden benaderd vanuit de groep waar ze toe behoren, dat is niet goed. Je moet mensen aanspreken op hun gedrag en vaardigheden. Wat Rutte hier zegt spoort dus helemaal wat hij eerder zei over Vrouwenquotum en ‘meer diversiteit’: niet doen want daar spreek je mensen aan op hun groepsidentiteit en niet als individu.

Het woord “systemisch” geeft tot verwarring aanleiding. Systemisch is heel wat anders dan systematisch. Systemisch betekent “het houdt zich bezig met wederzijdse beïnvloeding en niet met rechtlijnig oorzaak-gevolg denken. Er wordt hier niet naar gedrag en eigenschappen gekeken maar naar eigenschappen waar ze niets aan kunnen doen.” Dat is exact wat Rutte bedoelde, dus correct. Institutioneel betekent binnen een organisatie of instituut. Institutioneel en systemisch liggen dicht bij elkaar.

Systematisch betekent stelselmatig, consequent en methodisch. Dat bedoelde Rutte juist niet. Er is in Nederland juist géén systematisch racisme.

Er is in Nederland systemisch racisme, bijvoorbeeld bij voetbalwedstrijden. In sommige organisaties worden mensen achtergesteld vanwege hun seksuele voorkeur. Dat is niet goed. Maar dat betekent niet dat je systematisch op LHBTI moet selecteren, zoals diversity officers per definitie doen. Zij discrimineren systematisch.

Nederland behoort mondiaal tot de landen met het minste racisme. Er is in Nederland geen systematisch racisme, geen stelselmatig racisme. Dat blijkt ook uit de officiële statistieken die mondiale trends analyseren. Het is goed om dat nog eens te zeggen. Het is niet voor niets dat horden mensen uit minder ontwikkelde landen hier naartoe willen komen. Dat willen ze natuurlijk niet als hier stelselmatig racisme zou voorkomen. Wij mogen trots zijn op het feit dat mensen hier vooral op hun ‘bijdrage en gedrag’ worden beoordeeld. Goed zo Nederland!

Zijn er landen en oorden waar niet systemisch, maar systematisch en institutioneel racisme wél voorkomt? Ja, volop. In Noord-Afrika worden donkerder gekleurde mensen systematisch gediscrimineerd. We vernemen dat moslims joden systematisch discrimineren. Het komt voor in Afrika dat donkerdergekleurden systematisch worden gediscrimineerd door bruine mensen. Hutu’s en Tutsi’s plegen genocide op elkaar zoals burgemeester Aboutaleb ons voorhield. Gekleurde mensen vermoorden blanken in Zuid-Afrika. Gele mensen discrimineren Oeigoeren systematisch, etcetera etcetera. Dat komt in Nederland allemaal niet voor. Wat een genot dat wij in een land leven zonder systematisch racisme.

Het onderscheid tussen systemisch en systematisch is ook Nederlandse rechters niet duidelijk. Politicus Geert Wilders spreekt anderen aan op hun “gedrag en bijdrage”. Toegegeven, dat doet hij soms te raillerend. Maar hij wordt onterecht aangesproken op systematisch racisme. Daar heeft hij het niet over. Hij spreekt mensen aan op gedrag, niet op hun herkomst. We spreken voortdurend langs mekaar: de een spreekt over gedrag, de ander over ras en herkomst. Zo tref je mekaar natuurlijk nooit. Profileert de politie etnisch? Systematisch wangedrag leidt hogere pakkans en vervolgens tot een herkomst en mogelijk ook kleur. Oorzaak en gevolg moeten goed uit elkaar gehouden worden. Want stel dat Canadezen steeds in opvallend dure auto’s rijden en dat het blijkt dat het steeds weer Canadezen zijn die wangedrag plegen. Zou men er bezwaar tegen hebben als relatief veel Canadezen worden aangehouden? Ik weet zeker van niet. Profileert de belastingdienst etnisch op basis van dubbele paspoorten? Sjoemelen leidt tot hogere pakkans en tot een herkomst. Oorzaak en gevolg moet goed uit elkaar gehouden worden. Want stel dat het steeds horeca ondernemers zouden zijn die sjoemelen en de Belastingdienst het algoritme op horeca ondernemers zet. Zou men dan daar bezwaar tegen hebben? Ik denk het niet. Oorzaak en gevolg moeten niet verward worden.

Rutte zei nog niet zo lang geleden “wat mij betreft is Zwarte Piet zwart en blijft hij zwart”. Nu zegt hij “Sinterklaasfeest is niet racistisch. Maar ik hoor van gekleurde mensen dat ze zich ongelooflijk ‘ongemakkelijk’ voelen door Zwarte Piet. Persoonlijk wil ik daaraan tegemoet komen, maar dat moet ieder voor zich weten. De overheid schept het kader. Dit is niet iets voor de overheid om dit te regelen. Cultuur is aan verandering onderhevig en dat zal ook met Zwarte Piet het geval zijn.” Rutte pleegt hier systemisch racisme. Hij kijkt hier niet naar “bijdrage en gedrag” waarvan hij zo voor is, maar hij beschouwt de eigenschap waar personen in kwestie, de zwarte pieten, niets aan kunnen doen, namelijk hun kleur. En waarvan hij nota bene zelf zegt “dat moet je niet doen” Hij is inconsequent.

Rutte had beter kunnen zeggen tegen degenen die zich door Zwarte Piet ‘ongemakkelijk’ voelen “ in Nederland worden mensen met kleur niet aangekeken op een eigenschap waar ze niets aan kunnen doen, in dit geval hun kleur. Wij spreken mensen aan op hun bijdrage en gedrag. En wat zien we dan bij het Sinterklaasfeest? We zien een fantastische samenwerking tussen gekleurd en wit. Ze omarmen elkaar in een fantastisch festijn voor iedereen. Daar mogen we beslist niet van af. Laat Zwarte Piet vooral zwart blijven!” Als dan het antwoord zou zijn “maar we zien hier gekleurde mannen die in een ondergeschikte positie verkeren ten opzichte van een witte op een wit paard”. Dan kan het antwoord luiden: “stel dat het omgekeerde zich voordeed, een zwarte man op een paard en witte helpers, had u dan ook bezwaar gehad? Hierarchie doet zich in iedere samnenleving voor en bestaat al in 3 miljoen jaar geleden, zelfs kreeften kennen hierarchie. Het gaat om gedrag. Sinterklaas omarmt zijn helpers en zijn helpers omarmen Sinterklaas”. Die ommekeer van Rutte is niet ‘gratis’. Jeffrie Affriyie zegt nu dat “iedereen die tegen de Dam demonstratie is, zijn racisten”. Laat de echte racisten nu opstaan.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.