Mario Draghi’s laatste schot

Met name de Duitsers zien dit met lede ogen aan. Volgens de gerenommeerde econoom Hans-Werner Sinn van het Ifo-instituut, bedrijft de ECB geen monetair beleid meer, maar is simpelweg bezig met het uitkopen van staten, banken en bedrijven ten koste van de belastingbetaler.

In veel Duitse media wordt dan ook gesproken van het “laatste schot” van Mario Draghi (“seinen letzten Schuss”). Nu moet het maar eens gaan werken met de euro en anders wordt het kennelijk toch tijd om serieus met een Plan B aan de slag te gaan. Daarbij kun je denken aan The Matheo Solution (volgens onderzoek van Drs. Harry Geels het beste alternatief voor de one-size-fits-all euro), de Neuro/Zeuro constructie of het euro exit-scenario van CU-SGP (de eurozone van onderaf “afpellen” door slecht presterende landen uit de eurozone te zetten met een hulppakket).

Zelfs de Duitse minister van Financiën en euro-adept van het eerste uur Wolfgang Schäuble, heeft in interviews gesteld dat dit de laatste kans is voor Draghi. “Die EZB ist am Ende ihrer Möglichkeiten angekommen”, zou Schäuble gesteld hebben.

Overigens is dat technisch gesproken niet helemaal waar. Draghi heeft er nu voor gekozen om de rente ultra laag te houden (een maatregel die niet helpt om deflatie te bestrijden, maar schulden beheersbaar maakt) en om investeringen in het bedrijfsleven te vergemakkelijken door het al eerder aangekondigde TLTRO (Targeted Long-Term Refinancing Operation) van maximaal 1000 miljard euro en sinds vorige week dus het ABS (Asset Based Sucurities opkoopplan) ter waarde van waarschijnlijk 500 miljard euro. DFT-columnist Alex Sassen van Elsloo spreekt in zijn column van afgelopen vrijdag dan ook terecht van een soort private QE (Quantitative Easing).

Hieruit zou je de conclusie kunnen trekken dat als ook dit allemaal niet helpt en banken en bedrijven nog steeds niet gaan investeren, waardoor de eurozone gevangen blijft in stagnatie en in lage inflatie of deflatie (het fameuze Japan-scenario), Draghi dan als laatste strohalm de pure vorm van QE nog in zou kunnen zetten, door massaal staatsobligaties op te gaan kopen. Echter, alles wijst erop dat dit voor de Duitsers vele bruggen te ver zou gaan.

De grote vraag is dus, of de vorige week door Draghi getroffen maatregelen tussen nu en pakweg de zomer van 2015 tot resultaat zullen leiden, dat wil zeggen tot een toename van de investeringen en het aantrekken van economische groei. Ik wil niets uitsluiten, maar vooralsnog ben ik sceptisch. De grote vraag is immers, waarin banken en bedrijven dan zo massaal zouden moeten investeren. De koopkracht in de eurozone zelf zal vooralsnog niet aantrekken, aangezien zowel burgers als bedrijven en overheden, nog geruime tijd bezig zijn met het afbouwen van schulden (de zogenaamde balansrecessie).

Zouden bedrijven zich dan meer kunnen richten op de export buiten de eurozone en daarin investeren dankzij de diverse ECB-programma’s? Op zich ligt deze gedachte voor de hand en het zou  een manier kunnen zijn om de handelsbalans van de eurozone te verbeteren. Draghi lijkt er overigens in geslaagd te zijn met zijn laatste maatregelen om de koers van de euro te verzwakken, wat gunstig is voor de export.

In dit opzicht zal de structuur van de one-size-fits-all euro waarschijnlijk een hinderpaal blijken. Want de export zal waarschijnlijk wel extra aantrekken in Duitsland en Nederland als gevolg van de maatregelen van Draghi (een beetje goed nieuws dus voor ons land). Maar zal dit ook het geval zijn bij de twee “zieke mannen” van de eurozone, Frankrijk en Italië? Twee landen, die historisch gezien nooit gewend zijn geweest om te presteren met een relatief dure munt en die zich vele decennia via devaluaties onder de problemen uit wisten te werken.

Zoals Draghi zelf in recente speeches en persconferenties heeft aangegeven, ligt de bal nu in het kamp van de politiek. Dan moeten we met name denken aan de president en premier van Frankrijk en de premier van Italië. Als zij erin slagen over de hele linie (arbeidsmarkt, pensioenen, uitkeringen, belastingstelsel, overheidsbureaucratie afbouwen, etc.) geloofwaardige hervormingen door te voeren en daarmee het concurrentievermogen van hun land te verbeteren, dan zouden de nu door Draghi genomen maatregelen mogelijk een positief effect kunnen bewerkstelligen.

Het is echter de vraag of de politieke leiders van Frankrijk en Italië hiervoor draagvlak kunnen vinden bij hun bevolking. Vooral de Franse president Hollande zal het zwaar krijgen, zijn populariteit bevindt zich op een absoluut dieptepunt (nog maar 13% van de Fransen staat achter hem) en de traditioneel sterke Franse vakbonden staan klaar om gehakt van hem te maken.

Het ziet er dan ook naar uit dat ergens in het voorjaar van 2015 de eindconclusie getrokken moet worden. Zal Mario Draghi scoren met “seinen letzten Schuss”? Zo niet, dan zullen zelfs de meest verstokte eurofielen moeten toegeven, dat het de hoogste tijd is voor Plan B.