Maak een vredesplan voor Syrië

De wereld is momenteel gericht op de strijd tegen de jihadisten van ISIS in Irak en Syrië. Tot nu toe heeft de coalition of the willing weinig succes geboekt. Wat is eigenlijk het plan, als het dan toch lukt deze barbaren te verslaan? En hoe kan de internationale gemeenschap bijdragen aan een einde van de verschrikkelijke Syrische burgeroorlog die al meer dan 160.000 slachtoffers heeft geëist en die geleid heeft tot het op de vlucht slaan van een derde van de 23 miljoen Syriërs?

Veel is er al gezegd en geschreven over de zogenaamde Arabische Lente, een fenomeen dat wij in het Westen volkomen verkeerd geïnterpreteerd hebben. Ik heb daar al eens mijn licht over laten schijnen op DDS.

Wat zich te Syrië in het voorjaar van 2011 liet aanzien als een fluwelen revolutie tegen een ijzeren dictator, is uitgelopen op een bloedvergieten zonder einde. In het Westen is een beeld ontstaan van Assad als de ultieme bad guy die bestreden wordt door eerzame rebellen, waaronder zich dan 'helaas' een paar extremisten bevinden. Het gebruik van chemische wapens door het regime, was voor velen een extra reden om zich te kanten tegen Assad.

Nu verbaas ik mij sowieso over het gemak waarmee westerse politici, waaronder ook een Hillary Clinton, zich uitspreken over regime change in Syrië, zonder zich af te vragen wat de bevolking ter plaatse er van vindt en ook zonder volkenrechtelijk mandaat van de VN. Obama, die in eerste instantie niets voelde voor militaire bemoeienis in Syrië, heeft onlangs een budget gevraagd aan het Congres van 500 miljoen dollar om Syrische rebellen te bewapenen en te trainen. Dit is inmiddels geaccordeerd. Dat budget is weliswaar bedoeld voor de strijd tegen ISIS, maar het ligt voor de hand dat deze bewapende rebellen zich vervolgens tegen het regime in Syrië zullen keren. Dat is ook hetgeen waar Turkije op uit is (de val van Assad).

Alvorens mijn mening te geven over deze strategie, wil ik eerst erop ingaan, in hoeverre het beeld in de media van het regime in Syrië wel helemaal klopt. Dat Assad en zijn leger de meest verschrikkelijke methodes gebruiken om tegenstanders het zwijgen op te leggen, staat buiten kijf. Daar stond zijn vader ook al bekend om. Maar hoe zit het met het inzetten van chemische wapens? De VN doet al heel lang onderzoek daarnaar. De uitkomsten zijn nog niet bekend, maar onlangs deed de voormalige hoofdaanklager van het Joegoslavië tribunaal Carla del Ponte daarover zeer opmerkelijke uitspraken. Volgens Del Ponte zijn er serieuze aanwijzingen dat juist de rebellen gifgas gebruikten. Zie dit artikel van de BBC, met video.

Een ander punt waarover we betrekkelijk weinig horen in de westerse media, is de steun onder de Syrische bevolking voor Assad. Hoewel Assad zelf behoort tot de Alawitische minderheid (dat is een sjiitische stroming), wordt hij gesteund door een brede coalitie van sjiiten, (gematigde) soennieten, christenen en andere groeperingen. Hoewel veel van deze mensen het regime niet als ideaal zullen zien, weten ze welk verschrikkelijk lot hen mogelijk ten deel zal vallen als het regime valt. Assad heeft nooit groepen om religieuze redenen vervolgd. De deels in het Westen opgeleide oogarts is populair in zijn land omdat hij zorgde voor goed en gratis onderwijs, medische zorg en electriciteit. Door hervormingen moderniseerde Assad de economie van zijn land. Afgelopen juni kreeg Assad bij verkiezingen de steun van 88.8% van de kiezers.

Nu zal de kritische lezer ongetwijfeld opmerken dat “vrije verkiezingen” in het Midden-Oosten met een korreltje zout moeten worden genomen. Maar, uit een onderzoek van de NAVO (uit 2013) blijkt, dat ongeveer 70% van de Syriërs Assad steunt, slechts 10% staat achter de rebellen en de overige 20% is neutraal.

In Nederlandse media komt deze zwijgende meerderheid van de Syriërs vrijwel nooit aan het woord. Toen ik onlangs een tweet daarover plaatste naar aanleiding van een Nieuwsuur reportage uit het rebellengebied, kreeg ik een reactie van de journalist Jan Eikelboom, dat hij geen visum krijgt voor Syrië. Ik vind het sportief van Jan dat hij reageerde op mijn tweet en heb groot respect voor zijn werk in het Midden-Oosten, maar vind ook dat we moeten oppassen voor een eenzijdig beeld.

Als columnist mag u van mij een mening verwachten. Mijn mening op basis van de informatie die ik verzameld heb, is dat het Westen zeker een kritische houding moet aannemen tegenover het regime Assad en hun gebrekkige opvatting van de mensenrechten. Dat neemt niet weg, dat ik géén voorstander ben van het bewapenen van allerlei groepen in Syrië, ook al worden die door de Amerikanen omgedoopt tot 'gematigde oppositie'. Overigens, voor degenen die er weer een klaagzang van maken tegen het Westen: ook moslim staten als Iran, Saoedi-Arabië en Quatar besteden miljarden aan het voeren van proxy wars in andere (meestal moslim) landen. Iran ondersteunt zelfs al decennia lang een terreurnetwerk, dat wereldwijd operationeel is.

Beter zou zijn als de internationale gemeenschap zich buigt over een alomvattend vredesplan voor Syrië, dat zo spoedig mogelijk een eind maakt aan deze verschrikkelijke burgeroorlog.