Lichte straffen maken meer kapot dan je lief is

De Telegraaf komt vandaag met het opmerkelijke bericht dat de overvaller die onlangs werd doodgestoken door de juwelier die hij wilde beroven waarschijnlijk twee moorden heeft gepleegd. Eerder was hij veroordeeld vanwege de moord op zijn ex  én vanwege de moord op barman Gijsbert Dekker. Die laatste moord vond plaats in 1998, de eerste in 1992. 

Remy W. werd weliswaar veroordeeld voor de moord op Judith van Woerkom door de rechtbank die zijn zaak behandelde, maar daarna helaas vrijgesproken. Vervolgens bracht deze alcoholist enige jaren in vrijheid door, tot hij gearresteerd werd vanwege de gewelddadige dood van Dekker. Uit de rechtszaak bleek dat W. een baksteen in een sok had gestopt en de barman daarmee had doodgeslagen.

Gewoon, omdat het kon.

W. kreeg vervolgens een gevangenisstraf van 17 jaar voor de kiezen. Na die straf te hebben uitgezeten (ongetwijfeld met korting voor goed gedrag) kwam hij dus weer op vrije voeten. Het gevolg: hij probeerde een lokale juwelier te overvaller en stak hem vanuit het niets met een vleesvork. W. probeerde het slachtoffer daadwerkelijk te doden, maar gelukkig vocht die terug. Uiteindelijk kwam de laatste zelfs als overwinnaar uit de strijd naar voren; hij ontfutselde het mes van W. en gebruikte het wapen tegen de moordenaar annex dief. Het gevolg: Remy W. is niet meer.

Op zich is natuurlijk prima dat de juwelier deze draaidoormoordenaar naar het hiernamaals heeft geholpen, maar het zegt het één en ander over ons systeem dat het zo ver heeft moeten komen. In ieder normaal rechtssysteem zou zo iemand namelijk al meteen na zijn eerste moord uit de samenleving zijn verwijderd (en niet zes jaar cel krijgen, om daarna zelfs helemaal vrij te worden gesproken om nog maar te zwijgen over de 17 jaar die hij daarna kreeg).

Helaas is ons systeem gebaseerd op de reïntegratie-gedachte: niet de daad en de slachoffers staan centraal, maar het karakter en de toekomst van de dader. 'We' zien het als 'onze' taak om hem te helpen en voor te bereiden op een actief en productief leven, waarbij hij zich voor de verandering aan de wet houdt.

In theorie klinkt dat vast alleraardigst, maar in de praktijk pakt het steeds weer slecht uit. Misdadigers krijgen kans op kans om hun leven te beteren, maar eindigen steeds op precies dezelfde plek: in de gevangenis omdat ze wéér iemand iets hebben aangedaan.

Ons systeem is aan een grondige herziening toe. Het moet niet de bedoeling zijn om misdadigers te reïntegreren, maar om de samenleving tegen hen te beschermen. Als dit inhoudt dat veel van hen levenslange gevangenisstraffen moeten uitzitten: het zij zo.